Κυπριακές πηγές για την άλωση της Αμμοχώστου

Το βιβλίο αυτό είναι το δεύτερο της σειράς Πηγές της Κυπριακής Γραμματείας και Ιστορίας που εκπονείται στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με την χορηγία του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη. Η σειρά αποβλέπει να παρουσιάσει ανέκδοτες ή δυσπρόσιτες πηγές της Κυπριακής γραμματείας και ιστορίας της πρώιμης νεωτερικότητας σε κριτικές, σχολιασμένες και πλούσια εικονογραφημένες εκδόσεις, πλαισιωμένες με λεπτομερείς εισαγωγικές μελέτες και άλλα συναφή κείμενα. Στόχευση της σειράς είναι να επαναφέρει στο προσκήνιο της έρευνας και της κριτικής σκέψης ανέκδοτα και ξεχασμένα έργα, έργα άγνωστων συγγραφέων που αγνοήθηκαν από την έρευνα, παλαιότερες πηγές που χρήζουν σύγχρονων εκδόσεων ή ιστορικές πηγές που μπορούν να εμπλουτίσουν το φάσμα των διαθέσιμων πηγών της ιστορίας της Κύπρου κατά τους πρώιμους νέους χρόνους.
Το πρώτο βιβλίο της σειράς παρουσίασε ανέκδοτο κείμενο του μεγάλου Κυπρίου συγγραφέα που δεκάτου εβδόμου αιώνα Νεοφύτου Ροδινού, που υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της χρήσης της δημώδους ελληνικής στο γραπτό λόγο.
Το νέο βιβλίο της σειράς παρουσιάζει στο ιταλικό πρωτότυπο και σε ελληνική μετάφραση δύο κείμενα Κυπρίων συγγραφέων που αφηγούνται την άλωση της Αμμοχώστου το 1571. Πρόκειται για κείμενα του Αλεξάνδρου Ποδοκάθαρου, που πολέμησε μεταξύ των υπερασπιστών της Αμμοχώστου στο πλευρό του πολέμαρχου Μαρκαντώνιου Βραγαδίνου, και του πατρός Αυγουστίνου Αμμοχωστιανού, ηγουμένου της Μονής του Αγίου Αντωνίου στην Αμμόχωστο, ο οποίος παραστάθηκε στον Βραγαδίνο στις στιγμές του μαρτυρίου του.
Στο εκτενές εισαγωγικό μελέτημα του επιμελητή, παρουσιάζονται οι συγγραφείς και τα κείμενα και η ιστοριογραφική παράδοση που τα έφερε ως εμάς και υπογραμμίζεται ότι μέχρι τώρα η πολιορκία της Αμμοχώστου από τους Οθωμανούς στα 1570-1571 και η δραματική παράδοση της πόλης τον Αύγουστο του 1571 ήταν γνωστή κυρίως βάσει των αφηγήσεων των Ιταλών στρατιωτικών Άγγελου Γάτου και Νέστορος Μαρτινέγκου. Με την έκδοση και ελληνική μετάφραση των κειμένων του Ποδοκάθαρου και του Ηγουμένου Αυγουστίνου προστίθενται δύο μαρτυρίες Κυπρίων στο φάσμα των πηγών για την άλωση της Αμμοχώστου. Οι δύο Κύπριοι αυτόπτες μάρτυρες με τα κείμενά τους επιτρέπουν να γίνει αντιληπτό το πώς βιώθηκαν τα δραματικά γεγονότα της επιβολής της Οθωμανικής κατοχής στη μεγαλόνησο από τους ίδιους τους Κυπρίους.
Σε επίμετρο η έκδοση συμπληρώνεται από δυο ανέκδοτα κείμενα συναφή με το θέμα, την έκθεση του βενετού διοικητή της Αμμοχώστου Pandolfo Guero, ο οποίος ήδη από το έτος 1563 προειδοποιούσε για τις ανάγκες συντήρησης και ενίσχυσης της οχύρωσης της Αμμοχώστου, και η έκθεση του τελευταίου Λατίνου Επισκόπου Αμμοχώστου Ιερωνύμου Ragazzoni για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην πολιορκημένη πόλη.
Η έκδοση κοσμείται με πλούσια εικονογράφηση, μεγάλο μέρος της οποίας προέρχεται από τις συλλογές του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου.