Στη χώρα Τσέχοφ

Οι σκηνικές και εκδοτικές τύχες του έργου του Αντόν Παύλοβιτς Τσέχοφ (1860-1904) στον ελληνικό χώρο έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο γιατί αφορούν έναν από τους πυλώνες του σύγχρονου θεάτρου με παγκόσμια επιρροή αλλά και διότι επιτρέπουν να μελετήσουμε την ανέλιξη του νεοελληνικού θεάτρου κατά τον 20ό και 21ο αιώνα, στον βαθμό που η δεξίωση των έργων του συγγραφέα και οι σκηνικές απαιτήσεις που αυτά εγείρουν εγγράφονται τόσο σε περιόδους κυριαρχίας του βεντετισμού όσο και κατά την εδραίωση του σκηνοθέτη ως καλλιτεχνικού ενορχηστρωτή ενός ομοιογενούς αισθητικά θεάματος.

Στην ελληνική τσεχοφική παραστασιολογία/παραστασιογραφία επιχειρήθηκε η απόδοση της συγκίνησης μέσα από την ευθύγραμμη σκηνική αφήγηση της ιστορίας των δραμάτων, η υπογράμμιση του λυρικού και μελαγχολικού κλίματος, η ανάδυση του ?κρυμμένου κειμένου? με τα πολύπλοκα δίκτυα υπαινιγμών, η εγγραφή των εικονοκλαστικών σκηνικών κόσμων ενός μοντερνιστή δημιουργού. Βασικός στόχος της μελέτης υπήρξε η αξιοποίηση διαφορετικών πηγών, τεκμηρίων και μεθόδων παραστασιολογικής ανάλυσης, προκειμένου να αναδυθεί η ιστορία των σκηνικών αναγνώσεων των έργων του Τσέχοφ. Παράλληλα με τις σημαντικότερες παραστάσεις του συγγραφέα στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές σκηνές κατά τον 20ό αιώνα, μελετώνται, και σε δραματολογικό επίπεδο, τα πολύπρακτα και τα μονόπρακτα έργα αλλά και οι διασκευές των πεζογραφημάτων του Ρώσου καλλιτέχνη. Κατόπιν αναλύονται, εκ του σύνεγγυς ή μέσω τεκμηρίων, όλες οι παραστάσεις του Τσέχοφ στην ελληνική σκηνή, μεταξύ 1902 και 2019, με έμφαση σε εκείνες που φέρουν την υπογραφή του Κάρολου Κουν, του Μίνωα Βολανάκη, του Λευτέρη Βογιατζή, του Γιώργου Μιχαηλίδη αλλά και νεότερων δημιουργών κατά τον 21ο αιώνα. Στο πολυσέλιδο επίμετρο της μελέτης καταγράφονται συστηματικά όλα τα στοιχεία των παραστάσεων, οι κριτικές για όλα τα θεάματα και οι μεταφράσεις στα ελληνικά όχι μόνο των θεατρικών έργων αλλά και των πεζογραφημάτων του συγγραφέα, ενώ σχολιάζεται και η διεθνής βιβλιογραφία αναφορικά με τις τσεχοφικές σπουδές.