Τα όρια της ανεκτικότητας

Η σύγχρονη ιδέα της ανεκτικότητας απέναντι στις πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις των άλλων ως στάση που συµβάλλει στο κοινό καλό εµφανίστηκε την εποχή του Διαφωτισµού, ύστερα από αιώνες θρησκευτικών πολέµων. Αφού την ανέπτυξαν µεγάλοι στοχαστές όπως ο Τζων Λοκ και ο Βολταίρος, κέρδισε σταδιακά έδαφος και ρίζωσε στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική. Ωστόσο, µε την επανεµφάνιση του φανατισµού και της τροµοκρατίας, η θρησκευτική ανεκτικότητα αµφισβητείται πλέον ευθέως από µια φοβισµένη κοινή γνώµη.

Ο Denis Lacorne εξετάζει την εµφάνιση και την εξέλιξη της νεωτερικής ιδέας της ανεκτικότητας καλώντας µας να αναστοχαστούµε πώς πρέπει να αντιδράσουµε στις σύγχρονες προκλήσεις. Δίνει µάλιστα στη µελέτη του έναν ευρύ χρονικό ορίζοντα, εξετάζοντας ακόµα και προνεωτερικές όψεις της, όπως η «ανεκτικότητα» των Οθωµανών και της Βενετικής Δηµοκρατίας, για να φτάσει µέχρι την απαγόρευση της µπούρκας στη Γαλλία και στα κινήµατα της λευκής υπεροχής στις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα.

Τα όρια της ανεκτικότητας θέτουν κρίσιµα ερωτήµατα: Πρέπει να επιβάλλουµε όρια στην ελευθερία της έκφρασης στο όνοµα της αξιοπρέπειας του ανθρώπου; Πρέπει να αποδεχόµαστε θρησκευτικά σύµβολα στον δηµόσιο χώρο; Μπορούµε να ανεχόµαστε τους αρνητές της ανεκτικότητας; Μολονότι αναγνωρίζει ότι ανεκτικότητα δεν σηµαίνει κατάργηση κάθε ορίου, ο συγγραφέας την υπερασπίζεται απέναντι σε πρόσφατες προσπάθειες παράκαµψής της. Υποστηρίζει ότι, διαφορετικά, απειλείται η ίδια η ύπαρξη της πλουραλιστικής κοινωνίας. Το βιβλίο είναι µια καίρια συµβολή στον διάλογο για τις θεµελιώδεις προκλήσεις που αντιµετωπίζει η δηµοκρατία τον 21ο αιώνα.

Τα όρια της ανεκτικότητας τιμήθηκαν το 2017 με το Βραβείο Montyon της Γαλλικής Ακαδημίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή

1. Η αρχή της ανεκτικότητας κατά τον Τζων Λοκ
Οι πρόδρομοι
Η Επιστολή για την ανεξιθρησκία
Καμία ανοχή για τους εχθρούς της ανεκτικότητας

2. Ο Βολταίρος και η ανεκτικότητα των νεοτέρων
Οι θρησκευτικοί πόλεμοι
Εγκώμιο της ανεκτικότητας των Άγγλων
Τα ευεργετικά αποτελέσματα του «ήπιου εμπορίου»

3. Η ανεκτικότητα στην Αμερική
Μια επανάσταση στα ήθη;
Η ανεκτικότητα στην Καρολίνα και την Πενσυλβάνια
Από τη Νέα Ολλανδία στη Βιρτζίνια
Προς μια εξέλιξη της ανεκτικότητας

4. Η ανεκτικότητα των Οθωμανών
Οι καταβολές της αυτοκρατορικής ανεκτικότητας
Η επινόηση του μιλλέτ: ο όρος και η ιστορία του
Το εβραϊκό μιλλέτ
Η ανεκτικότητα και οι μεγάλες αυτοκρατορίες

5. Η ανεκτικότητα των Βενετών
Τα τρία γκέτο της Βενετίας
Γκέτο για τους Γερμανούς και Τούρκους εμπόρους;
Τα γκέτο της Ρώμης, της Φλωρεντίας, της Σιέννας και της Πάδοβας

6. Η βλασφημία χθες και σήμερα
Η υπόθεση του ιππότη Ντε Λα Μπαρ
Το έγκλημα της βλασφημίας στη Μεγάλη Βρετανία
Ο φετφάς του αγιατολλάχ Χομεϊνί
Η βλασφημία στις Ηνωμένες Πολιτείες
Ο θρίαμβος της αυτολογοκρισίας

7. Η πολυπολιτισμική ανεκτικότητα
Ανοχή του μη ανεκτού; Η πολυγαμία των μορμόνων
Η σχολική εκπαίδευση των άμις
Το τουρμπάνι των σιχ
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και η μετάγγιση αίματος
Η αργία του Σαββάτου
Η τελετουργική χρήση της μεσκαλίνης
Η χίμαιρα της τέλειας ουδετερότητας

8. Η μαντίλα και η αφαίρεσή της
Η υποχρέωση αφαίρεσης της μαντίλας στο σχολείο
Η διπλή ανεκτικότητα του χιτζάμπ και του κιππά στις Ηνωμένες Πολιτείες

9. Νέες απαγορεύσεις, νέες ανεκτικότητες
Η απαγόρευση της καλύπτρας στον δημόσιο χώρο
Η πρόσβαση στους τόπους λατρείας
Εκκαθάριση του δημόσιου χώρου από τα θρησκευτικά μνημεία;

10. Ανοχή στους εχθρούς της ανεκτικότητας;
Ελεύθερη κυκλοφορία για τους ναζί!
Η Γερμανία και η Γαλλία

Επίμετρο στην ελληνική έκδοση
Πριν και πέρα από την ανεκτικότητα: η περίπτωση της Ελλάδας

Ευρετήριο