Το φαγητό

ΚΡΙΤΙΚΗ



Μπορεί το φαγητό να είναι το κεντρικό θέμα στον ασθματικό και πυρετικό ­κάποτε παραληρηματικό­ μονόλογο του ήρωα της Λαϊνά, αλλά κεντρική ιδέα του είναι η αχορτασιά. Σε ένα περίκλειστο, ανθρωποφοβικό σύμπαν, όπου ο σχεδόν αυτιστικός αυτός χαρακτήρας στοχάζεται πάνω στην τέχνη του φαγητού και τις κοινωνικές προεκτάσεις του, τα πράγματα, οι καταστάσεις, τα συναισθήματα κινούνται στην αχλή του αβέβαιου και του απατηλού. Στο τέλος, συγχέονται μεταξύ τους, για να μεταβληθούν, μία στιγμή αργότερα, στο αντίθετό τους. Η πείνα έχει τώρα πια γίνει κορεσμός, η ανορεξία βουλιμία, η μνήμη αμνησία, η επιθυμία σιχασιά και αηδία. Αυτή η κατάσταση αποστεγνώνει τον άνθρωπο ­ «σπάνια στη ζωή μου αισθάνομαι», λέει από τις πρώτες ακόμη αράδες του κειμένου για λογαριασμό του ήρωά της η ποιήτρια. Κάτω από αυτό τον μολυβένιο ουρανό η επικοινωνία καταλύεται από τη μοναξιά. Όπως ο μεταξοσκώληκας, που τρέφεται με το ίδιο το σώμα του, από μια κλωστή που βγαίνει αδιάκοπα από μέσα του, έτσι και αυτός δεν έχει άλλο υλικό για να συντηρηθεί εξόν από το ίδιο του το είναι. Ούτε καν ο έρωτας δεν μπορεί να προσφέρει παραμυθία. Ο μόνος δυνατός τρόπος να τον βιώσεις άλλωστε είναι ο απόλυτος, η ανθρωποφαγία.

Μόνο ό,τι έχουμε μέσα μας μετράει. Έτσι, ο αρχέγονος φόνος, εκείνος που υπαγορεύεται από τη λαχτάρα να ενωθούμε με τον Αλλον, έρχεται να συμπληρώσει αυτό το σκηνικό της εσωτερικής ερήμωσης. Και αυτή όμως η τερατώδης «θεία κοινωνία» δεν είναι καθαρή. Ο ήρωας θα μοιραστεί το σώμα που ποθεί, σε ένα κοινό γεύμα με κάποιον μυστηριώδη αντεραστή. Ούτε τώρα θα κατακτήσει ολόκληρο αυτό που ποθεί, η απόλαυση θα είναι μισερή. Το απόλυτο είναι ασύλληπτο, δεν υπάρχει ούτε καν στη φαντασία των ανθρώπων. Η εμμονή όμως παραμένει. Και η Λαϊνά την ξέρει καλά, έχει θητεύσει σε αυτήν καιρό. Από τις πιο συνεπείς και ισορροπημένες φωνές της νεότερης λογοτεχνίας μας, η ποιήτρια στο δέκατο αυτό βιβλίο της βαθαίνει ακόμη πιο πολύ τον στοχασμό της. Πλημμυρισμένο έναν ιδιότυπο αισθησιασμό, μπολιασμένο με τη νοσηρότητα της ανθρώπινης φύσης, χρωματισμένο με τον σαδισμό και τον μαζοχισμό της ύπαρξης, απειλούμενο διαρκώς να εκτροχιαστεί στην τρέλα, περιγράφει την condition humaine, έτσι όπως ήταν και παραμένει απαράλλαχτη μέσα στους αιώνες, τα ερεβώδη βάθη της ψυχής που, όσο και αν προσπαθούμε να κατανοήσουμε, θα μένει πάντα θαυμαστά απρόβλεπτη, τρομαχτικά μυστηριακή.

Δημήτρης Χουλιαράκης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 03-01-1999