Ανεπιστρεπτί

ΚΡΙΤΙΚΗ



Εστιάζοντας την προσοχή του στην πολυπλοκότητα των φαινομένων του βίου, στο βαθύτερο νόημα του «απανθρωποποιημένου σύμπαντος», στο παιχνίδι του χρόνου, την εμπέδωση μιας «ζωής πάλι φυσικής», την αναζήτηση της ουσίας του κόσμου, τον επαναπροσδιορισμό της Ιστορίας (και της χωματερής της...) και τον απεγκλωβισμό της ύπαρξης από τα χρόνια έλκη της, το «Ανεπιστρεπτί», το τρίτο ποιητικό βιβλίο του Θανάση Λάμπρου, επαναδιατυπώνει το πάγιο αίτημα μιας καθαρής ποιητικής, περισώζοντας το αισθητικά ουσιώδες. Οι θεματολογικοί προσδιορισμοί φιλτράρονται μέσα από μια αυτάρκη, αυτοπεριοριζόμενη γραφή, που γνωρίζει πότε οφείλει να αποφεύγει εκφυλιστικά, ρητορικά σχήματα. Το ζητούμενο δηλαδή είναι η πραγμάτωση της κειμενικής αλήθειας κι όχι η επίπλαστη έκπληξη, το δήθεν εύρημα των σημαινομένων.

Η ελιοτική ρημαγμένη γη είναι βέβαια παρούσα. Οι αναφορές στην ερημιά της «πολιτισμικής» έξαρσης είναι ευθείες και συχνές: «... η ίδια/Λυπημένη συλλογή από τη Νέα Υόρκη/ Την Αθήνα ώς το Τόκιο σ' όλες τις εκτροχιασμένες μητριές μητροπόλεις του κόσμου» (βλ. σελ. 38 επ.), σε συνδυασμό με την ακραία» La secheresse d'ame ποιός μιλούσε έτσι/ Και πάλευε νύχτα μέρα/ Να κάνει την έρημο να πετάξει νερό/ Πριν η ψυχή πετάξει/ Πριν η έρημος απλωθεί και κάνει κατοχή/ Κι απλώσει ρίζες/ Η έρημος που διαβαίνω κατα -/ Μόναχος διψασμένος...» (βλ. σελ. 46, από το τελευταίο ποίημα της συλλογής, την οκτασέλιδη, ιδιαίτερα μεγάλης ανάσας «Σταγόνα χρυσή δροσερή»).

Η ιδιαίτερη σημασία του «Ανεπιστρεπτί» έγκειται πιστεύω στο ότι η μείζων θεματολογική βάση του, παρά την αναμφισβήτητη πολυπλοκότητά της, δεν παρασύρει τις ποιητικές αναπτύξεις προς τη μεριά μιας αυστηρής φιλολογικής προοπτικής, αλλά, αντιθέτως, έστω και την τελευταία στιγμή ορισμένες φορές, επιτρέπει την απρόσκοπτη διεκπεραίωση του ποιητικού μηνύματος, χωρίς υφολογικές φθορές ή επιζήμιες προσθήκες.

Ο Θανάσης Λάμπρου ανήκει στην κατηγορία εκείνη των ποιητών που αντιλαμβάνονται εγκαίρως και επαρκώς την καθοριστική σημασία της δυτικοευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης για το σχηματισμό του ατομικού τους ομιλήματος και προσπαθούν να την προσεταιριστούν δημιουργικά, εκλεκτικά. Ετσι, η άμεση και συχνή παρουσία του Bach, ως ορόσημου του Αγαθού, του Πινδάρου, του μυστικού Πυθαγόρα, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του Rimbaud, του Van Gogh, του Διονυσίου Σολωμού, του Pascal, αλλά και της Σαπφούς, του Holderlin, του Rilce και του Lorca στο πλευρό του Shakespeare, δεν είναι διακοσμητική σήμανση αλλά πολύπλευρη εννοιολογική δείξη.

Το «Ανεπιστρεπτί» είναι σαφώς ένα ανοιχτό «ποιητικό βιβλίο: οι κρίσιμες πτυχές της περιρρέουσας ατμόσφαιρας και οι κυριότερες όψεις της μυθολογικο-τεχνολογικής εποχής μας συνιστούν ένα ευρύτατο σημασιολογικό πεδίο αναφορών, στο οποίο γειώνονται συστηματικά οι επιτυχέστεροι στίχοι της συλλογής, υποστηρίζοντας λειτουργικά το όλο γνωσιολογικό παιχνίδι.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 14/06/2002