Οι οικονομικοί μας μύθοι

H οικονοµία έχει γίνει η γραµµατική της πολιτικής. Οι κανόνες και οι κοινοτοπίες της επαναλαµβάνονται ξανά και ξανά στον δηµόσιο λόγο. Αλλά η οικονοµία δεν είναι «ακριβής επιστήµη»: η οικονοµική γραµµατική είναι µια µορφή µυθολογίας, µια πεποίθηση σε συλλογικές αναπαραστάσεις που άλλοτε ισχύουν κι άλλοτε όχι. Οι οικονοµικοί µύθοι δηλητηριάζουν τον δηµόσιο διάλογο και το δηµοκρατικό πνεύµα: αυτό υποστηρίζει ο οικονοµολόγος Eloi Laurent αποδοµώντας τρεις µεγάλους µύθους – τον νεοφιλελευθερισµό, την ξενοφοβία (που παρουσιάζεται ως «εθνική προτίµηση») και τον σκεπτικισµό γύρω από την κλιµατική αλλαγή. Ισχύει άραγε ότι µια δυναµική οικονοµία της αγοράς οφείλεται στον ελεύθερο και δίκαιο ανταγωνισµό; Ισχύει ότι ο πλούτος πρέπει να δηµιουργηθεί και ύστερα να αναδιανεµηθεί; Εκτυλίσσεται όντως «δηµογραφική αντικατάσταση» κατά την οποία οι Ευρωπαίοι υποχωρούν πληθυσµιακά; Πόσο στοιχίζει τελικά η µετανάστευση; Πώς θα αντιµετωπίσουµε την περιβαλλοντική κρίση; Είναι όντως οι οικολόγοι εχθροί της καινοτοµίας και της ανάπτυξης;



«Η δύναµη των οικονοµικών µύθων συνίσταται στην αντιφατικότητά τους: όσα φέρνουν στο φως, άλλα τόσα αποσιωπούν. Και καταλαµβάνοντας όλο το πνεύµα µας δε µας αφήνουν να δούµε αυτό που κάθε φορά πραγµατικά διακυβεύεται, για το οποίο θα έπρεπε να παλεύουµε και ν' ανησυχούµε. Οι οικονοµικοί µας µύθοι είναι πολιτικές µυθοποιήσεις. Ο Laurent δεν ισχυρίζεται ότι θα επαναφέρει τον ορθό λόγο έναντι του µύθου. Δεν υπάρχει αλήθεια στην οικονοµία. Αυτό που προσπαθεί είναι ακριβώς να ξαναδώσει στον αναγνώστη την επιθυµία του προβληµατισµού, του οποίου η προοδευτική εξαφάνιση βλάπτει σοβαρά την υγεία του δηµοκρατικού διαλόγου µας». εφ. Le Monde