Η συνωνυμία

Με διεισδυτική ματιά η Λαχίρι αποκαλύπτει όχι μόνο την καθοριστική δύναμη των ονομάτων και των προσδοκιών που μας φορτώνουν οι γονείς μας, αλλά και τα μονοπάτια μέσα από τα οποία αργά, μερικές φορές επώδυνα, κατορθώνουμε να βρούμε, να ορίσουμε τον εαυτό μας.


Ένα μυθιστόρημα στο οποίο ξεδιπλώνονται και εμπλουτίζονται όλα τα θέματα της πρώτης συλλογής διηγημάτων της Λαχίρι, Διερμηνέας Ασθενειών, που της χάρισε το βραβείο Πούλιτζερ και τη διεθνή αναγνώριση. Η Συνωνυμία παρακολουθεί το ξερίζωμα της οικογένειας Γκανγκούλι από την παραδοσιακή ζωή της Καλκούτας και τη μεταμόφωσή της σε Αμερικανούς. Μετά το γάμο τους, ο Ασόκα και η Ασίμα Γκανγκούλι εγκαθίστανται στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Ο Ασόκα, εκπαιδευόμενος μηχανολόγος, προσαρμόζεται πιο ομαλά απ' ό,τι η γυναίκα του η οποία αντιστέκεται σε καθετί αμερικανικό και βασανίζεται με τη σκέψη της οικογένειάς της. Όταν γεννιέται ο γιος τους, η αγωνία τους να του βρουν όνομα προδίδει την προσπάθεια να μεταφέρουν παλιά έθιμμα στο νέο κόσμο. Φέροντας το όνομα ενός Ρώσου συγγραφέα που του έδωσαν οι Ινδοί γονείς του στη μνήμη μιας παλιά καταστροφής, ο Γκόγκολ Γκανγκούλι ξέρει μόνο ότι υποφέρει από το βαόρος τόσο της κληρονομιάς του όσο και του παράξενου ονόματός του.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ





TΟ NA EXEIΣ PΩΣIKΟ ΟNΟMA KAI INΔIKΟ EΠΩNYMΟ EINAI KAΠΩΣ ΠAPAΞENΟ. AYTIΣTIKEΣ KΟINΟTHTEΣ THΣ ΔIAΣΠΟPAΣ KAI «ANETΟI» AMEPIKANΟI ΣE ENA ENΔIAΦEPΟN BIBΛIΟ, ΠΟY MAΛΛΟN YΠEPEKTIMHΘHKE.



H Τζούμπα Λαχίρι (Λονδίνο, 1967) έχει ινδική καταγωγή και αμερικανική υπηκοότητα, όπως ο ήρωας του μυθιστορήματός της Γκόγκολ Γκανγκούλι. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλική Φιλολογία, στο Δημιουργικό Γράψιμο (υπήρξε μαθήτρια του Στρατή Χαβιαρά) και στη Συγκριτική Λογοτεχνία. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στις Αναγεννησιακές Σπουδές. H Λαχίρι έγραφε μανιωδώς λογοτεχνία από μαθήτρια. Ώσπου πήγε στο κολέγιο και η συγγραφή κόπηκε μαχαίρι. Οι φιλολογικές σπουδές το έχουν αυτό. H θεωρητική σκευή μπορεί να προκαλέσει συγγραφική αφλογιστία. Είναι θέμα συγγραφικού ταμπεραμέντου.

H Λαχίρι εκπόνησε διατριβή, αλλά ομολογεί πως δεν τη συνεπαίρνει η φιλολογική έρευνα. Θεωρεί πως στάθηκε τυχερή: γρήγορα βρήκε ατζέντη, πούλησε τα δικαιώματα του βιβλίου της, προδημοσίευσε διηγήματα στο περιοδικό «New Yorker». H Λαχίρι μπήκε με γερά γκάζια στο συγγραφικό κουρμπέτι. Το πρώτο της βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Interpreter of Maladies» (Διερμηνέας Ασθενειών, Ελληνικά Γράμματα, 2001), κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1999. Έκανε αμέσως γκελ. Έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ για το 2000, το βραβείο Pen/ Hemingway, καθώς και το βραβείο του περιοδικού «New Yorker» για την καλύτερη πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα. Μεταφράστηκε σε 29 γλώσσες, έγινε μπεστ σέλερ.

Το δεύτερο βιβλίο της Λαχίρι, το μυθιστόρημα «Namesake» (ελληνικός τίτλος: H Συνωνυμία) αναμενόταν με αυξημένο ενδιαφέρον από την κριτική και το κοινό. H ινδική κοινότητα δήλωσε από την αρχή τη δυσαρέσκειά της. Δεν καλάρεσε στους Ινδούς της διασποράς ο τρόπος που η Λαχίρι πραγματεύεται το θέμα της. Το φαινόμενο είναι γνωστό - και αναμενόμενο. Το ίδιο συνέβη με τον Κιουρέισι και τους Πακιστανούς ομοεθνείς του. Όταν η εικόνα δεν εξωραΐζεται από φολκλόρ πινελιές, όταν τα ενδιαφέροντα στοιχεία της μειονότητας ανακατεύονται με τις αγκυλώσεις και τις εμμονές της, η κοινότητα κλωτσάει. Ο δικός τους άνθρωπος τους εκθέτει ανεπανόρθωτα στα μάτια των ξένων. Ποιος μπορεί να το ανεχτεί αυτό;

H συγγραφέας ζιπάρει τα τριάντα δύο χρόνια της ζωής του ήρωά της (1968-2000) σε τριακόσιες πενήντα σελίδες. Ο Γκόγκολ Γκανγκούλι γεννιέται στη Βοστώνη από Ινδούς γονείς. Ξεριζωμένοι από την Καλκούτα, ο Ασόκα και η Ασίμα προσπαθούν να καταπιούν όσο γίνεται λιγότερο τον αμερικανικό πολιτισμό. Μακροσκελείς επιστολές, ρούχα, φαγητό και συνήθειες υφαίνουν το κουκούλι που προστατεύει την οικογένεια Γκανγκούλι από τον οδοστρωτήρα του αμερικανικού τρόπου ζωής. Ο Ασόκα δουλεύει στο Πανεπιστήμιο, η Ασίμα μεγαλώνει τα παιδιά, τον Γκόγκολ και τη Σόνια. Όμως η δεύτερη γενιά των Ινδών μετοίκων έχει γεννηθεί στην Αμερική: επιμένει να γιορτάζει τα Χριστούγεννα, ακούει ροκ, απεχθάνεται τις ινδοκεντρικές εμμονές.



Παιχνίδι τύχης



Ο Γκόγκολ Γκανγκούλι σφραγίζεται από το αλλόκοτο όνομά του: ένα παιχνίδι της τύχης και ένα κρίσιμο περιστατικό της ζωής του πατέρα του γίνονται αφορμή να του δοθεί το επίθετο του διάσημου Ρώσου συγγραφέα ως βαφτιστικό όνομα. Ο Γκόγκολ προσπαθεί να ξεφορτωθεί το όνομα, που έχει κολλήσει πάνω του σαν πετσί.

Τραμπαλίζεται ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς, τον ινδικό, που τον έχει καταπιεί καταναγκαστικά μαζί με το γάλα της μάνας του και τον κουβαλάει θέλοντας και μη στο γονιδίωμά του, και τον αμερικανικό, που τον ελκύει - και τον απελευθερώνει. Μεσολαβούν έρωτες, θάνατοι, εφηβεία και ενηλικίωση. Ο Γκόγκολ θα συμφιλιωθεί με τη ζωή του.



Καλοψημένο φιλέτο

H Λαχίρι έχει έναν γοητευτικό τρόπο να αποδίδει τις λεπτομέρειες της ευθυγραμμισμένης αφήγησής της. Δεν κάνει αφηγηματικά κόλπα, δεν παίρνει συγγραφικά ρίσκα. Το αποτέλεσμα είναι ένα διαβαστερό μυθιστόρημα. Χωρίς εικόνες που «σταμπώνονται» στο μυαλό, χωρίς ήρωες που συνεχίζουν να ζουν αφού τελειώσει το βιβλίο. Αν ήταν φαγητό θα ήταν ένα καλοψημένο φιλέτο. Νόστιμο, αλλά δεν γαργαλάει τον ουρανίσκο. Δεν καταγράφεται στη μνήμη. Δεν προκαλεί έκπληξη.



ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ

ΤΑ ΝΕΑ, 15-05-2004