Ανεξάρτητες αρχές

Η παρούσα μελέτη, αξιοποιώντας τα βασικότερα πορίσματα ενός διαλόγου που έχει ξεκινήσει στη χώρα μας εδώ και δύο περίπου δεκαετίες, πραγματεύεται το ρόλο και τη σημασία των συνταγματικά κατοχυρωμένων ανεξάρτητων αρχών στην ελληνική έννομη τάξη, στη σύγχρονη Δημοκρατία και Δημόσια Διοίκηση και διερευνά τον τρόπο, με τον οποίο μπορούν αυτές να αξιοποιηθούν, προκειμένου να τονωθεί η αξιοπιστία των μηχανισμών της εκτελεστικής εξουσίας και, συνακόλουθα, του πολιτικού συστήματος. Αναμφισβήτητα η σημαντικότερη εξέλιξη στην ιστορία των ανεξάρτητων αρχών στη χώρα μας υπήρξε η συνταγματική κατοχύρωση πέντε εκ των πολλών νομοθετικώς προβλεπόμενων Αρχών στο άρθρο 101Α του Συντάγματος. Πρόκειται για: α) Την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, β) το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, γ) την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, δ) το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού και το ε) Συνήγορο του Πολίτη. Στις εισαγωγικές παρατηρήσεις ο συγγραφέας αναφέρει την ιστορική εξέλιξη του θεσμού στη χώρα μας, τις αιτίες γέννησης των ανεξάρτητων αρχών στην Ελλάδα, τη σχέση μεταξύ των κρατικών εξουσιών και των ανεξάρτητων αρχών, οριοθετώντας το αντικείμενο της μελέτης. Στο κεφάλαιο για τη θεσμοθέτηση των ανεξάρτητων αρχών στην Ελλάδα, αναλύονται τα ζητήματα προβληματισμού κατά την αναθεωρητική διαδικασία, της νομικής φύσης των ανεξάρτητων αρχών και οι κατηγορίες αυτών. Στο κεφάλαιο για τις εγγυήσεις του άρθρου 101Α του Συντάγματος και τις σχετικές ρυθμίσεις του εκτελεστικού του Συντάγματος Ν 3051/2002, αναπτύσσονται η προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των μελών των ανεξάρτητων αρχών, ο τρόπος επιλογής τους και καθορίζονται τα προσόντα και οι αρμοδιότητές τους. Διευκρινίζεται δηλαδή κατά περιεχόμενο το γενικό πλαίσιο που διέπει τις συνταγματικά κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές, δηλαδή α) Την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, β) το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, γ) την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, δ) το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού και το ε) Συνήγορο του Πολίτη. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον έλεγχο των ανεξάρτητων αρχών και στην επιλογή και υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού τους, καθώς επίσης και στο ρόλο και τη σημασία τους στην ελληνική έννομη τάξη και στη Δημόσια Διοίκηση. Στις συμπερασματικές παρατηρήσεις ο συγγραφέας εκφράζει προβληματισμούς για την ασκούμενη κριτική στο θεσμό των ανεξάρτητων αρχών και ελπίζει στην ενδυνάμωση του ρόλου τους μέσα στο πλαίσιο του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.