Συραγώ 2

Θεριστής, 1917.
Αγαπημένε μου, με τούτα και με τ' άλλα ο στόχος των Συμμάχων επιτεύχθηκε κι εγώ πεθαίνω απ' την αγωνία. Στο εξής να μου γράφεις συχνότερα, παρακαλώ πολύ, και μη στραβομουτσουνιάζεις! Οι ασκήσεις με πραγματικά πυρά επιβεβαίωσαν το αξιόμαχο. Οι ωμοβροντίες (ωμοί πυροβολισμοί) άρχισαν επίσημα λοιπόν, εσύ το γνωρίζεις καλύτερα. Με οργίζει η Αντάντ με όσα με το μαχαίρι στον λαιμό επέβαλε, και πια ανήκουμε στην πολεμική μηχανή της. Παραμένω στο πλευρό των Φιλελεύθερων ασφαλώς, αλλά δεν εμπιστεύομαι πια κανέναν. Στην Αθήνα ακούγεται πως δικαστικοί κατώτεροι και ανώτεροι έγιναν τυφλά όργανα του μαινόμενου Επιστρατισμού. Η κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας» απαγγέλλεται κάθε μέρα σε εκατοντάδες πολίτες που το κρίμα τους είναι ότι είναι με τον Βενιζέλο. Γίνονται μάλιστα κι εκτελέσεις εν ψυχρώ...

Τρυγητής 1922.
Οι πρόσφυγες φοβούνται τα καράβια λιγότερο απ' ό,τι τους ανθρώπους. Έλληνες στην Ελλάδα δεν έχουν αισθανθεί. Πιθανόν στον Βόλο. Γέμισε το λιμάνι μαυροφορεμένους. Μαύρο κύμα. Στο πλήθος μπερδεύεται η Βαλασία, αναζητά τον γιο της. Κρατά φωτογραφία του απ' όταν φορούσε κοντά παντελονάκια. «Μην είναι μαζί σας ο Λεωνίδας μου! Μην είναι μαζί σας! Έχετε δει αυτό το παλληκάρι!». Ηλικιωμένοι με περιορισμένη ακοή συγκινούνται. Μοιάζει σε δικούς τους λεβέντες που έμειναν πίσω, και αναθαρρεύουν. Νομίζουν πως τα παιδιά τους ήρθαν πριν απ' αυτούς εδώ. Παρεξήγηση οδυνηρή, και σέρνουν τα βήματα χωρίς να νοιάζονται για πού, καρβουνιασμένοι. Αγριεμένα βοά ο θρήνος... (