Η Μετάβαση από τη Δημοκρατία στην Κομματοκρατία και τη Διαπλοκή

Στην εξελικτική ιστορία της κοινωνίας και των θεσμών της, των ιδεολογιών και των εννοιών τους, διαπιστώνουμε παγιωμένες αντιλήψεις που ασκούν την κυριαρχία τους μ' έναν συντηρητικό χαρακτήρα για μια χρονική περίοδο. Το ίδιο ισχύει και στον τομέα της επιστήμης, με τη διαφορά ότι η επιστήμη εδράζεται στην αμφισβήτηση και τη διαρκή έρευνα με έναν ανικανοποίητο, ανατρεπτικό χαρακτήρα και προσανατολισμό που οδηγεί στην πρόοδο. Οι παγιωμένες αντιλήψεις δεν έχουν χώρο στη σφαίρα της επιστήμης, κι εκεί κι όπου κυριάρχησαν κάποιες επιστημονικές θεωρίες, αυτές δεν στάθηκαν εμπόδιο στην πειραματική έρευνα που τις αμφισβητούσε αλλά λειτούργησαν ως πρόκληση για την υπέρβασή τους.
Στους κοινωνικούς θεσμούς και στα κοινωνικά δρώμενα οι παγιωμένες και κυρίαρχες αντιλήψεις απεχθάνονται την αμφισβήτηση, ακόμη και την κριτική προσέγγιση που μπορεί να οδηγήσουν σε ανατροπές ή σε ριζικές μεταβολές. Ενδεχομένως αυτό συμβαίνει γιατί αυτό που διακυβεύεται είναι η εξουσία, η άσκηση της εξουσίας κάθε μορφής με όσα εκπορεύονται από αυτή. Η μεταβολή κοινωνικών ή πολιτικών αντιλήψεων είναι μια πολύ αργή και δύσκολη διαδικασία, και συνήθως συμβαίνει μετά που οι κοινωνικές πραγματικότητες έχουν μεταβληθεί καθοριστικά, δημιουργώντας ένα νέο και διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον. Η πολιτική, τα μοντέλα διακυβέρνησης και οι ιδεολογίες που τα περιβάλλουν δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση.
Εύκολα, λοιπόν, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν, σήμερα, κάποιες αντιλήψεις που είναι βαθιά παγιωμένες, ως προς το τι είναι δημοκρατία και δημοκρατικό πολίτευμα. Ως προς τις δομές, το περιεχόμενο και τις συνιστώσες που καθορίζουν ή προσδιορίζουν τον χαρακτήρα ενός πολιτεύματος. Αυτές οι αντιλήψεις έχουν καλλιεργηθεί κυρίως μέσα από την παιδεία, τις κυρίαρχες ιδεολογίες και θέσεις των πολιτικών κομμάτων, τις ακαδημαϊκές αναλύσεις, καθώς επίσης και τα αφηγήματα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ως επί το πλείστον, αυτές οι αντιλήψεις, όπως και οι συνιστώσες που προσδιορίζουν τη δημοκρατικότητα ενός πολιτικού συστήματος, είναι περιοριστικές.
Η ύπαρξη κράτους δικαίου, η καθιέρωση εκλογικών διαδικασιών, η ύπαρξη πλουραλισμού κομμάτων, η διασφάλιση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, η πολυφωνία και ελευθερία στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, είναι παράμετροι που συχνά επικαλούμαστε για να προσμετρήσουμε τη δημοκρατικότητα ενός πολιτικού συστήματος.
Για το περιεχόμενο αυτών των παραμέτρων, η κυρίαρχη αντίληψη έχει στατικό χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, όταν αναφερόμαστε στις παραμέτρους αυτές, συνολικά ή κεχωρισμένα, αγνοούμε ότι η καθεμία από αυτές έχει τη δική της ιστορία, κι ότι έχει, πρέπει να έχει, εξελικτικό χαρακτήρα και προσαρμοστική φύση. Ηθελημένα ή άθελά μας παραγνωρίζουμε ή αγνοούμε την ιστορική εξέλιξη της ίδιας της αρχής της δημοκρατίας, από ποια κοινωνική ανάγκη πήγασε και τον στόχο στον οποίο ήθελε ή πρέπει να θέλει να υπηρετήσει.