25 αιώνες χαρτογραφίας και χαρτών

O Χάρτης είναι από τις επινοήσεις του ανθρώπου που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «μαγικές». Φέρνει μπροστά μας την απεραντοσύνη της γης. Κάτι που αλλιώς είναι αδύνατον να δούμε και να αντιληφθούμε, η τεράστια, για τα ανθρώπινα μέτρα, γήινη έκταση γίνεται με το χάρτη προσβάσιμη, οικεία και ο χάρτης ένα χειροπιαστό εργαλείο δουλειάς αλλά και γνώσης, φυγής και ονείρου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο χάρτης, πέρα από την πρακτική του σημασία και σπουδαιότητα, αποτέλεσε ιδιαίτερο αντικείμενο στην Ποίηση και την Ιστορία. Ο χάρτης, είναι μια «γλώσσα», που το ηχητικό της μέρος γίνεται οπτικό, αλλά το γραφικό της παραμένει γραφικό. Όπως η γλώσσα, έτσι και ο χάρτης έχει τους κώδικές του, τη γραφή και τη γραμματική του, κανόνες και εξαιρέσεις, στίξη και σύμβολα, χρωματισμό και μουσικότητα, αισθητική και στυλ. Έχει τη δημοτική και την καθαρεύουσά του. Έχει επιπλέον, λόγω της φύσης του, απαιτήσεις και ικανότητες διείσδυσης στο αντιληπτικό, συναισθηματικό και γνωσιολογικό μας πεδίο, μέσω της «εικόνας» που προσφέρει.

Ο Χάρτης ήταν από τις πρώτες εκφράσεις του ανθρώπου για επικοινωνία με το γεωγραφικό χώρο και το περιβάλλον του. Εμφανίζεται πολύ πριν το γραπτό λόγο και τις οικοδομικές κατασκευές του. Σχεδόν ταυτόχρονα με την εικαστική του έκφραση, στους βράχους των σπηλαίων. Γίνεται το αναπόσπαστο εργαλείο της ατομικότητας και κοινωνικότητάς του, όταν αντιλαμβάνεται την υπαρξιακή και βιολογική του σχέση με την «ιδιοκτησία» και με την «ανακάλυψη» του γύρω κόσμου, μέσα από το ταξίδι. Σήμερα οι χάρτες αποτελούν ένα μέσον όχι μόνο υποστήριξης των έργων υποδομής και ανάπτυξης, όπως συνήθως τα εννοούν οι τεχνικοί, αλλά και επικοινωνίας με το γεωγραφικό του χώρο και ό,τι συνδέεται άμεσα ή έμμεσα μαζί του. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό, το συνειδητοποιούμε, αν αναλογιστούμε τί είναι άραγε εκείνο στη ζωή μας, που να μην εξαρτάται από το γεωγραφικό χώρο και περιβάλλον του, εγγύτερο ή απώτερο.