Πυροβολήστε πρώτα τις γυναίκες

"Πυροβολήστε πρώτα τις γυναίκες" είναι η ανεπίσημη προτροπή της γερμανικής αστυνομίας στους άντρες της στην περίπτωση που έρθουν αντιμέτωποι με ομάδα τρομοκρατών, και αυτό γιατί οι γυναίκες φαίνεται να είναι σκληρότερες, περισσότερο αφοσιωμένες, ταχύτερες και πιο αδίστακτες από τους άντρες συντρόφους τους.
Πώς μπορεί να συμβιβαστεί η εικόνα της γυναίκας μάνας, του αδύνατου, μη επιθετικού φύλλου με αυτές τις γυναίκες που δε διστάζουν να τοποθετήσουν βόμβες ή και να εκτελέσουν εν ψυχρώ για να προασπιστούν και να επιτύχουν τους πολιτικούς σκοπούς τους;


Η Elileen MacDonald αναζήτησε και κατόρθωσε να πάρει συνεντεύξεις από διάφορες γυναίκες που ενστερνίστηκαν τη χρήση βίας ως μέσο για την επίτευξη των πολιτικών τους στόχων. Πρόκειται για γυναίκες της ΕΤΑ, του ΙΡΑ, Παλαιστίνιες της Ιντιφάντα, μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών και της ομάδας Μπάαντερ-Μάινχοφ στη Γερμανία, όπως επίσης τις περιπτώσεις της Μις Κιμ, που εργάστηκε για το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, και της ακροδεξιάς νεοναζί γερμανίδας Σίμπιλε Βορντερμπρούγκε.
Η συγγραφέας χωρίς να θέλει να τις αναδείξει σε ηρωίδες ούτε να τις καταδικάσει ως αιμοσταγείς, διεστραμμένες δολοφόνους, αφήνει τις ίδιες τις γυναίκες να μιλήσουν για τις πράξεις τους, να εξηγήσουν τα κίνητρα τους, ενώ ταυτόχρονα πιεστικά τις φέρνει αντιμέτωπες με τις συνέπειες των πράξεών τους, πριν προσπαθήσει να καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα για τη "φύση" της γυναικείας βίας...





ΚΡΙΤΙΚΗ



Αλλο πράγμα να είσαι γυναίκα-τρομοκράτης στη Δυτική Οχθη και να κρύβεις κάτω από την παραδοσιακή σου φορεσιά από πέτρες και σφεντόνες μέχρι μολότοφ για να αντιμετωπίσεις έναν πάνοπλο εκπαιδευμένο ισραηλινό στρατό, και άλλο να είσαι η βασίλισσα της ομορφιάς στη Βόρεια Κορέα και να έχεις εκπαιδευτεί παρ' όλα αυτά για να ανατινάξεις στον αέρα επιβατικό αεροπλάνο ενεργώντας για το καθεστώς της χώρας σου. Εξίσου αφύσικο πάλι να κυκλοφορείς στο Μπιλμπάο ή στο Μπέλφαστ, δηλαδή σε πόλεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και να αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι στη χώρα σου αλλά δεν έχεις δική σου πατρίδα. Και όμως υπάρχει κάτι κοινό σε όλες αυτές τις περιπτώσεις των γυναικών τρομοκρατών, και αυτό επιχειρεί να ανιχνεύσει η βρετανίδα δημοσιογράφος Αϊλίν Μακ Ντόναλντ μέσα από μια σειρά συνεντεύξεων με επαναστάτριες που ήταν, είναι και απ' ό,τι φαίνεται θα παραμείνουν στον ένοπλο αγώνα.

Αυτό που κέντρισε τη Μακ Ντόναλντ ήταν η εντολή που λέγεται πως δινόταν στους νεοσύλλεκτους της ένοπλης Δυτικογερμανικής Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας, αλλά και της Ιντερπόλ, «Πυροβολήστε πρώτα τις γυναίκες», που έγινε και τίτλος στο βιβλίο της. H Αϊλίν ρώτησε τους επικεφαλής των υπηρεσιών αν αληθεύει αυτή η πληροφορία και αυτοί το διέψευσαν αλλά δεν δίστασαν να προσθέσουν πως το θεωρούν «μια πάρα πολύ καλή συμβουλή». Ο άντρας μπορεί και να διστάσει ένα δευτερόλεπτο προτού πυροβολήσει, η γυναίκα δεν θα χάσει στιγμή... Με εξημμένο ενδιαφέρον η Αϊλίν αναζήτησε τα άτομα στις εστίες των ταραχών, εκεί όπου συντελούνται σταθερά κοινωνικοί σεισμοί. Μπήκε στα στέκια των γυναικών της ETA στη χώρα των Βάσκων, όπου οι άνθρωποι κατασκοπεύονται από τέσσερις αστυνομίες και εκπαιδεύονται στα βασανιστήρια που τους περιμένουν σε περίπτωση σύλληψης, πήγε και έζησε για λίγο στα χαλάσματα της Δυτικής Οχθης, όπου πολεμούν οικογενειακώς με τις πέτρες κορίτσια και αγόρια από 8 χρόνων μέχρι γερόντισσες σε ρόλο σκοπού στις γωνίες, αναζήτησε και συνάντησε γυναίκες της ομάδας Μπάαντερ-Μάινχοφ στη Γερμανία, μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών, γυναίκες που συγκεντρώνουν πάνω όλο το δέος και την κατακραυγή της κοινωνίας.

Βέβαια, με την ίδια λογική που είναι σήμερα τρομοκράτισσα η Παλαιστίνια Λεϊλά Καλέντ, ήταν τρομοκράτισσα επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Μπουμπουλίνα. «Μόνο η Ιστορία, απ' ό,τι φαίνεται, μπορεί να αποφασίσει ποιος είναι τρομοκράτης και ποιος δεν είναι» λέει η Μακ Ντόναλντ, και σε αυτό δεν διαφωνεί κανείς. Ολα αυτά βέβαια ισχύουν εξίσου για τους άντρες και τις γυναίκες της ένοπλης δράσης. Ποια είναι η διαφορά; Οτι οι γυναίκες «διαπράττουν διπλή θηριωδία: κάνουν χρήση βίας και, επιπλέον, με τη δράση τους καταστρέφουν την ασφαλή εικόνα που παραδοσιακά έχουμε για τη γυναίκα». Οπως καταλήγουν οι τρομοκράτισσες της ETA, της ομάδας των Βάσκων αυτονομιστών, «έχουμε που έχουμε τους ιδεολογικούς μας αντιπάλους, έχουμε και την κοινωνική προκατάληψη από πάνω, τις "μάτσο" αντιλήψεις που έχουν όλοι οι άντρες αλλά και πολλές γυναίκες». Ακόμη και στις χώρες της Ευρώπης, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, οι τρομοκρατικές ομάδες υπήρξαν τα πρώτα λίκνα της ισότητας των φύλων. «Οι γυναίκες συνειδητοποίησαν τη σπουδαιότητά τους και δεν ήταν πλέον διατεθειμένες να παραμείνουν απλοί θεατές ή χήρες. H συμμετοχή τους ήταν το παν» γράφει η Μακ Ντόναλντ. Το κακό είναι ότι μετά την επίτευξη των στόχων, ξυπνούν πάλι οι κοινωνικές προκαταλήψεις αιώνων.

Οι Παλαιστίνιες δεν μπορούν να ξεχάσουν σήμερα «την ομοιότητα της θέσης τους με εκείνη των αλγερινών γυναικών κατά τη διάρκεια του πολέμου τους κατά της γαλλικής αποικιοκρατικής κατοχής του 1958-1964. Και τότε οι μουσουλμάνες γυναίκες μετέφεραν ολόκληρα οπλοστάσια κάτω από τα ρούχα τους και θυσίαζαν την ελευθερία και τη ζωή τους για τον αγώνα. Μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας, ωστόσο, οι άνδρες φρόντισαν για την επιστροφή τους στο σπίτι και στον παραδοσιακό ρόλο της μουσουλμάνας συζύγου - φτάνοντας ως το σημείο να τις εξαναγκάσουν να φορέσουν και πάλι τον φερετζέ».

Μια σειρά από κοινούς τόπους, που γίνονται αποδεκτοί εύκολα και αβασάνιστα, κλονίζονται στο βιβλίο: Πρώτη πλάνη, ότι οι τρομοκράτισσες είναι λεσβίες ή άσχημες. Δεύτερον, ότι αναλαμβάνουν βοηθητικό ρόλο πιθανώς λόγω ερωτικής σχέσης με τους άνδρες-μέλη. Τρίτον, πως το πάθος είναι αυτό που τις οδηγεί, ποτέ τα πολιτικά ή ιδεολογικά κίνητρα. Τέταρτον, πως αυτά τα πλάσματα δεν έχουν καμία σχέση με μας, είναι «τέρατα». Πέμπτον, σε περίπτωση που αγωνίζονται για τα παιδιά τους κατά το υπόδειγμα της λέαινας και των μικρών της, τότε η κοινωνία μπορεί ίσως να δείξει κατανόηση για τη «φτωχή γενναία γυναικούλα». Αν πια η τρομοκράτισσα είναι μακιγιαρισμένη και χαμογελάει στις κάμερες, τότε θα έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου ή θα είναι υπό την επήρεια ναρκωτικών. Πνευματικά υγιής να είναι, αποκλείεται...

Ζωντανές διαψεύσεις στο βιβλίο: Από τις γυναίκες της ETA στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Εχουμε πολύ περισσότερα να χάσουμε». Από την εικοσάχρονη Μις Κιμ, που εργάστηκε για το καθεστώς της Βόρειας Κορέας και την ακροδεξιά νεοναζίστρια Γερμανίδα Σίμπιλε Βορντερμπρούγκε, που είναι εξαιρέσεις στον κανόνα από την άποψη ότι είχαν γίνει πειθήνια όργανα, ως τις γυναίκες της Δυτικής Οχθης στο κεφάλαιο «H Ιντιφάντα είναι γιος μου», ως την Παλαιστίνια Λεϊλά Καλέντ που είπε το ωραίο «Περιμένατε ότι θα μιλούσα για τη μόδα;». Από τις γυναίκες του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Κινήματος, με μότο «Ο αγώνας κατά της καταπίεσης των γυναικών πρέπει να διεξάγεται παράλληλα με τον αγώνα για μια ελεύθερη πατρίδα», ως την Ιταλίδα Σουζάνα Ρονκόνι, μέλος των Ερυθρών Ταξιαρχιών και της Πρίμα Λίνεα, και τέλος τις Γερμανίδες που συμμετείχαν στις πλέον διαβόητες και επίφοβες επαναστατικές οργανώσεις της Ευρώπης. Υπήρξε αφίσα-επικήρυξη «καταζητούμενων τρομοκρατών» της Γερμανίας, όπου από τα οκτώ άτομα τα πέντε ήταν γυναίκες. «Αναγκάζονται να αποδειχθούν καλύτερες από τους άντρες» είπαν οι ίδιες. «Δεν καταλήγει σε συμπεράσματα για τη "φύση" της γυναικείας βίας» σχολίασαν το βιβλίο της Μακ Ντόναλντ άτεγκτοι κριτικοί στο Διαδίκτυο. «Αϊλίν, αν είσαι ακόμη ζωντανή, πρέπει να επανεκδώσεις το βιβλίο σου» έστειλε αγωνιστικό χαιρετισμό αναγνώστρια στην ίδια ιστοσελίδα. Ας βγάλει λοιπόν ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα.



MAIPH ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 12-10-2003