Όψεις αμφίσημου λόγου στην ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη

Ο ποιητικός λόγος του Αντώνη Φωστιέρη, φιλοσοφικά στοχαστικός και ταυτόχρονα παιγνιώδης, αντιστέκεται σθεναρά στις αναγνωστικές βεβαιότητες, αγαπά την «αμφιβολία πού συναρπάζει», την «άλλη όψη των πραγμάτων», και ιδιαίτερα την πολλαπλή σημασία των λέξεων. Η τεχνική της αμφισημίας, της ιδιότητας δηλαδή των λέξεων να παράγουν διπλά νοήματα, ανάγεται από τον ποιητή σε διακριτό στοιχείο ύφους, που σταθερά αυξάνει τη διαδραστική σχέση κειμένου-αναγνώστη συμβάλλοντας σε μια ηθελημένη πρόκληση αβεβαιότητας. Αβεβαιότητας που εν πολλοίς οδηγεί στην ώσμωση του αντικειμενικά ορατού με το αθέατο, στο γαλβάνισμα της αναγνωστικής έξαψης, στον «έρωτα του ενδεχομένου», που δεν είναι άλλος από τον έρωτα της Ποίησης.

Το βιβλίο της Παρασκευής Μακρίδου διερευνά σε βάθος τη χρήση του αμφίσημου λόγου στην ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη, από τη νεανική συλλογή του Το Μεγάλο Ταξίδι (1971) έως τα ώριμα Τοπία του Τίποτα (2013). Προχωρώντας κάθετα στο εσωτερικό της ποίησής του η συγγραφέας εντοπίζει με οξυδέρκεια και αναλύει εξονυχιστικά τα σημεία εκείνα (τίτλους συλλογών και ποιημάτων, στίχους ή ολόκληρα ποιήματα) που οδηγούν σε δύο ή περισσότερα νοήματα, διερευνά τις ποικίλες όψεις της αμφισημίας στα επιμέρους σημεία και οργανώνει τη θεματική κατηγοριοποίησή της σε δέκα κεφάλαια («Αμφισημία και Φύση», «Αμφισημία και Σώμα», «Αμφισημία και Έρωτας» κ.o.κ.), κατάταξη που προσφέρει στον αναγνώστη ή στον μελετητή τη δυνατότητα να γνωρίσει εκ των έσω αθέατα στοιχεία της ποίησης του Αντώνη Φωστιέρη.

Πρόσθετο ενδιαφέρον και πρωτοτυπία προσδίδει το γεγονός ότι η έρευνα της Παρασκευής Μακρίδου είναι ίσως η πρώτη που στοχευμένα ασχολείται αποκλειστικά με το φαινόμενο της αμφισημίας όπως αυτό εμφανίζεται στο σώμα ενός συγκεκριμένου ποιητικού έργου, δίνοντας τη δυνατότητα να λειτουργήσει πιλοτικά για ανάλογες εργασίες πάνω στο έργο παλαιότερων ή σύγχρονων ποιητών.

Η διαδικασία ανεύρεσης και αποκρυπτογράφησης της αμφισημίας, με όλη τη σοβαρότητα και την τεταμένη προσοχή που προϋποθέτει, λειτουργεί ταυτόχρονα σαν ένα παιχνίδι χαμένου θησαυρού, που παράγει την πιο υψηλή ενέργεια: «Να αποκαλύπτεις το κρυμμένο, να ξυπνάς τη λέξη τη θαμμένη στη γη, να προκαλείς την εμφάνιση του άλλου που είμαστε, και που ποτέ δεν παύομε ολότελα να είμαστε» (Οctavio Paz).