Η γκιλοτίνα επί το έργον

«Για ποιον λόγο να επιβιώνει κανείς αν δεν είναι να επιβιώνει για αυτούς οι οποίοι δεν έχουν επιβιώσει;», αναρωτιέται ο Β. Σερζ στις Αναμνήσεις ενός επαναστάτη.

Έπρεπε να καταγράψει, λοιπόν, κάποιος εκείνους τους καιρούς, έπρεπε να μιλήσουν οι νεκροί, να διασωθεί η μνήμη τους, τα έργα τους, οι ελπίδες τους, οι αγωνίες τους, τα μαρτύριά τους, ώστε να μη χαθούν στο ζοφερό βάραθρο της λησμονιάς. Αυτό κάνει ο Μαξίμοφ με το ανά χείρας βιβλίο. Προσπαθεί να διασώσει το παρελθόν της Οκτωβριανής Επανάστασης όπως το έζησε ο ίδιος και οι Αναρχικοί σύντροφοί του.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση δεν αποτελεί αντικείμενο αγιογραφικής έξαρσης, δεν φέρει μυθικό περίβλημα, είναι ένα γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας που τελικά εκφυλίστηκε και υπέστη πολιτική, κοινωνική και ηθική πανωλεθρία. Τα σπέρματα αυτής της εξέλιξης περιγράφει ο Μαξίμοφ, διαφοριζόμενος αποφασιστικά από εκείνους τους «ένστολους διανοούμενους» που ως ιστορικοί δεν ενδιαφερόντουσαν για την κατανόηση του παρελθόντος αλλά για την επιδέξια χειραγώγηση του παρόντος• που επικαλούνταν τις θυσίες και τους διωγμούς του παρελθόντος προκειμένου να αποσοβήσουν την απόπειρα κριτικής του παρόντος και θεωρούσαν ότι οι άνθρωποι μπορούν ελεύθερα να αλλάζουν παρελθόν κατά βούληση μια και πίστευαν πως η διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα δεν είναι αντικειμενική αλλά απλή υπόθεση δύναμης, πονηριάς και επιβολής.

Με το ανά χείρας έργο του ο Μαξίμοφ –που ο ίδιος το αφιερώνει στους αγωνιστές του ρωσικού λαού για Ελευθερία, Ανθρωπιά και Δικαιοσύνη– υπενθυμίζει την πανταχού παρούσα ανάγκη για ελευθερία και φροντίζει να μη χαθούν οι πράξεις των αδικοχαμένων συντρόφων του που αγωνίστηκαν μέχρι τέλους για να μην ξεπέσουν οι επαναστατικές ιδέες σε λέξεις χωρίς περιεχόμενο.