Παγκοσμιοποίηση η πτώση του μύθου

Το βέβαιο είναι ότι η ανθρωπότητα εισέρχεται σε εποχή μεγάλων κινδύνων. Όταν έτσι έχουν τα πράγματα, είναι ζήτημα αν έχει καν νόημα η συνέχιση της συζήτησης περί "παγκοσμιοποίησης". Γιατί το πραγματικό ερώτημα σήμερα δεν είναι αν η ανθρωπότητα θα βαδίσει στην "παγκοσμιοποίηση" της ειρήνης και της συνεργασίας αλλά αν θα μπορέσει να αποφύγει τα χειρότερα. Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει μια τέτοια κατάσταση, με ποιούς τρόπους και ποιές δυνάμεις;





ΚΡΙΤΙΚΗ



Οι συγγραφείς αυτού του έργου δεν αποδέχονται την έννοια της παγκοσμιοποίησης και τη συνακόλουθη ιδέα ότι έχουμε μπει σε ένα νέο στάδιο της κοινωνικο-οικονομικής εξέλιξης. Πιστεύουν αντίθετα ότι η χρήση του όρου «παγκοσμιοποίηση» προκαλεί σύγχυση και λειτουργεί παραπλανητικά, ακριβώς επειδή συγκαλύπτει την πραγματικότητα του ιμπεριαλισμού και καλλιεργεί την ψευδαίσθηση της μετάβασης σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και οικονομία. Οχι μόνον δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια σύγκλιση των οικονομιών, αλλά αντίθετα παρακολουθούμε τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του παγκόσμιου πλούτου, των οικονομικών δραστηριοτήτων και του παραγωγικού δυναμικού σε ένα τμήμα του πλανήτη ενώ το υπόλοιπο και μεγαλύτερο μέρος του καταδικάζεται στην οικονομική καθυστέρηση και απονέκρωση. Οι οικονομίες όλων των χωρών λειτουργούν κατά βάση εθνοκεντρικά και η λεγόμενη «παγκόσμια αγορά» δεν αποτελεί παρά τη διεθνή έκφραση της οικονομίας των εθνών-κρατών. Οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις επιδιώκουν την αναπαραγωγή της ανισόμετρης ανάπτυξης, γιατί επωφελούνται από αυτήν και διατηρούν την προνομιακή τους θέση. Αυτό που κυριαρχεί δεν είναι η τάση για συνεργασία αλλά ο ανταγωνισμός και η επιδίωξη της υπεροχής με όλα τα μέσα. Η «απελευθέρωση των αγορών» γίνεται με τρόπο που δεν θίγει το καθεστώς προστασίας των μητροπολιτικών χωρών, ενώ αντίθετα απαγορεύει την προστασία της παραγωγής των εξαρτημένων χωρών. Και στις υπάρχουσες υπερεθνικές ενώσεις, η τάση της συνεργασίας δεν είναι παρά δευτερογενές παράγωγο μιας πιο σημαντικής και ισχυρότερης τάσης, εκείνης του ανταγωνισμού προς τρίτους.

Οι συγγραφείς αναπτύσσουν έναν αντίλογο στην κυρίαρχη άποψη περί αποδυνάμωσης ή εξαφάνισης του έθνους-κράτους. Αντικρούουν επίσης τις θέσεις που εξέφρασαν οι Νέγκρι-Χαρντ στο βιβλίο τους «Αυτοκρατορία». Το έθνος-κράτος εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στο διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό. Μπορεί «το κεφάλαιο να μην έχει πατρίδα», έχει όμως ιθαγένεια. Πίσω από την ιδεολογική κατασκευή της «παγκοσμιοποίησης» κρύβεται η προσπάθεια των ιμπεριαλιστικών κρατών (και ιδιαίτερα του πιο ισχυρού από αυτά) για ηγεμονία και παγκόσμια κυριαρχία.



Θ.Γ.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 02/01/2004