Κωνσταντινούπολη Η περιπόθητη πόλη 1453-1924

Κωνσταντινούπολη: πόλη των δύο ηπείρων, πρωτεύουσα των Οθωμανών σουλτάνων και της αυτοκρατορίας τους που εκτεινόταν από το Μαρόκο μέχρι τη Ρωσία και από το Δούναβη μέχρι τον Περσικό Κόλπο. Πρωτεύουσα του Ισλάμ και της Ορθοδοξίας, πόλος έλξης για ανθρώπους και ιδέες από το Παρίσι μέχρι το Ισπαχάν, πόλη στρατηγικής σημασίας, πόθος και στόχος Ρώσων, Γερμανών, Βουλγάρων και Ελλήνων, Βρετανών, Γάλλων και Ιταλών. Ο Φίλιπ Μάνσελ, ειδικός στην ιστορία των δυναστειών και των βασιλικών αυλών, μελετά 500 χρόνια ιστορίας της Βασιλεύουσας, από το 1453 (θριαμβευτική είσοδος του Πορθητή στην Πόλη καβάλα στο άσπρο του άλογο) μέχρι το 1924 (φυγή του τελευταίου οθωμανού σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ με το 'Οριάν Εξπρές). Καταγράφει την επιρροή που άσκησαν σε αυτή οι σουλτάνοι αλλά και οι επιφανείς οικογένειες, όπως οι έλληνες Μαυροκορδάτοι, οι αρμένιοι Νταντιάν, οι τούρκοι Κιοπρουλού, οι ιταλοί Τέστα, οι χασεμίτες από τη Μέκκα. Προπάντων όμως ζωντανεύει για τον αναγνώστη το μαγικό κλίμα αυτής της ακαταμάχητης πόλης που ήταν θέρετρο απολαύσεων και διαφθοράς, κέντρο εμπορίου και πνευματικής και πολιτιστικής ζωής, ένα εργαστήρι διαρκούς εκσυγχρονισμού.


Την οθωμανική περίοδο της ιστορίας της Κωνσταντινούπολης καταγράφει στην ογκώδη μονογραφία του ο Φιλίπ Μανσέλ ειδικός στην ιστορία των δυναστειών και των βασιλικών αυλών. Και ο ίδιος ο συγγραφέας λέει πως έγραψε την «ιστορία μιας πόλης και μιας οικογένειας...» με την πεποίθηση πως η επίδραση των δυναστειών επί της διαμόρφωσης των πόλεων ήταν εξίσου αποφασιστική με αυτή άλλων παραγόντων, όπως η εθνικότητα, το κλίμα και η γεωγραφία. Η Κωνσταντινούπολη -γράφει- είναι η ιστορία εκείνης που, για μεγάλυ χρονικό διάστημα, υπήρξε η μεγαλύτερη όλων των δυναστικών πόλεων.
Ν. ΝΤΟΚΑΣ (Ελευθεροτυπία)