Κριτική της εγελιανής φιλοσοφίας του κράτους και του δικαίου

Στην κριτική της αντίφασης στην εγκόσμια βάση ο Μαρξ θα αφιερώσει πια τη δραστηριότητά του αρχίζοντας με τη συγγραφή της κριτικής της εγελιανής φιλοσοφίας του δικαίου το καλοκαίρι του 1843, όταν πια έχουν συγκροτηθεί σχεδόν όλα τα στοιχεία της σκέψης του που θα τον οδηγήσουν λίγο αργότερα στην προσχώρησή του στον κομμουνισμό και στην εμπέδωση αυτού που ονομάστηκε υστερότερα μαρξισμός.

Το κείμενο αυτό –ή μάλλον όσο από αυτό έφθασε ως εμάς– δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα 1927. Μέχρι τότε μόνο η «Εισαγωγή» του μας ήταν γνωστή. Για τον Μαρξ το γραπτό αυτό συνιστούσε το σημείο ρήξης του με την παραδοσιακή φιλοσοφική σκέψη, δηλ. με τον ιδεαλισμό του Χέγκελ. Αποτελεί μια πολεμική κατά της εγελιανής ανάλυσης του Κράτους και της φύσης του, με κεντρικό νήμα τη σφοδρή κριτική της βασικής πλάνης της εγελιανής θεωρίας: της αντιστροφής της σχέσης υποκείμενου-κατηγορήματος,, αντιστροφής που είχε ήδη από τον Φόυερμπαχ επισημανθεί ως η πηγή της φιλοσοφικής speculatio.