Στρατηγικές και πρακτικές μάθησης

Ποιες είναι οι κοινές, καθημερινές αντιλήψεις που έχουμε για τη μάθηση και πώς αυτές συνδέονται με τις κυρίαρχες επιστημονικές θεωρίες μάθησης; Πώς κατανοούν οι θεωρίες αυτές την κοινωνία, το μαθητευόμενο υποκείμενο αλλά και τη διδασκαλία; Γιατί τείνουμε να ταυτίζουμε τη μάθηση με τη διδασκαλία και να την περιορίζουμε στο σχολικό πλαίσιο; Γιατί η μάθηση θεωρείται συνήθως ως μια κατεξοχήν ψυχολογική διεργασία που αφορά το «άτομο»; Πώς γίνονται αντιληπτά η μνήμη και τα κίνητρα σε αυτό το πλαίσιο; Πώς και γιατί οι παραπάνω συνήθεις παραδοχές για τη μάθηση είναι προβληματικές;

Τι είδους θεώρηση μπορεί να μας βοηθήσει να διευρύνουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και πλαισιώνουμε το φαινόμενο της μάθησης; Γιατί βρίσκουν σήμερα απήχηση τέτοιες, νέες, θεωρίες; Τι κινδύνους ενέχουν αλλά και τι υποσχέσεις φέρουν για την μαθησιακή απελευθέρωση των υποκειμένων – τουλάχιστον στον τρόπο που θεωρούμε τη μάθηση; Τι είδους θεωρία μπορεί τελικά να εκφράσει τις αντιφάσεις της μαθησιακής διαδικασίας, όπως τις βιώνουν τα υποκείμενα αλλά και όπως αυτές συντίθενται και επιλύονται σε δεδομένα πλέγματα κοινωνικών σχέσεων σε συγκεκριμένες ιστορικο-κοινωνικά κοινότητες;

Τέτοια ερωτήματα επιδιώκει να διερευνήσει και να απαντήσει εν συντομία το παρόν βιβλίο. Πολύ περισσότερο, όμως, επιδιώκει να προτρέψει τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες να αναστοχαστούν κριτικά πάνω στις συνήθεις - καθημερινές και επιστημονικές - αντιλήψεις μας για τη μάθηση και τα κενά αυτών καθώς και να επιχειρήσουν ένα νέο τρόπο θεώρησης του φαινομένου λαμβάνοντας υπόψη τις αντιφατικές κοινωνικές διεργασίες μέσα στις οποίες τα υποκείμενα (καλούνται να) μαθαίνουν.

Ο Αθανάσιος Μαρβάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής κλινικής κοινωνικής ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.