Κωνσταντινούπολη η πόλη των απόντων

Της ερωτόπαθης βασίλισσας «Ηρθα για να μείνω και θα μείνω, ο κόσμος
να χαλάσει». Ετσι κατέληγε το e-mail του στις 19 Ιουλίου 2003. Πέντε ημέρες νωρίτερα είχε φτάσει με λίγες οικονομίες και μια τεράστια
βαλίτσα. Οκτώ χρόνια μετά, δηλώνει νεο-Πολίτης και πιστεύει πως για όποιον έζησε στην Πόλη ελάχιστες μητροπόλεις θα τον εντυπωσιάσουν. Σε περίπου 700 οελίδες εξηγεί, προσυπογράφοντας τα λόγια της Σοφίας
Σπανούδη, τους λόγους που «η ερωτόπαθη αυτή οπτασία, με την ασύγκριτη ομορφιά, απολυτρώνει τον θεατή από κάθε ιστορική
αναπόληση και τον παραδίδει στα μεθυστικά της μάγια».
Για τον Αλέξανδρο Μασσαβέτα ο λόγος και το βιβλίο του «Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη των απόντων», εκδόσεις Πατάκη. Ενα οδοιπορικό στους μαχαλάδες των «άλλων»: των Ελλήνων, των Λεβαντίνων, των Εβραίων, των Αρμενίων, των Ρώσων. Εκείνων που έζησαν στον τόπο αυτό για χιλιετίες και σφράγισαν το αστικό τοπίο και την κουλτούρα του, αλλά σήμερα λάμπουν πια διά της απουσίας τους. Ο αναγνώστης καλείται να ακολουθήσει τον συγγραφέα σε μια σειρά από περιπάτους στην Πόλη, γειτονιά γειτονιά, αλλά και σε διαδρομές
σε περιόδους της ιστορίας της και στο παρελθόν και το παρόν μιας από τις ιστορικές κοινότητές της. Πρόκειται για ένα ταξίδι στον χώρο
και στον χρόνο, μία προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας του κοσμοπολιτισμού της Κωνσταντινούπολης, βυζαντινής και οθωμανικής.
«Στην Πόλη», σημειώνει ο συγγραφέας, «λανθάνουν η μνήμη και τα σιωπηλά μνήματα. Εδώ κυριαρχεί η νοσταλγία και το αίσθημα
της απώλειας. Κάθε βήμα στις ιστορικές γειτονιές το συνοδεύουν τα αδιάψευστα ίχνη μιας απουσίας. Θλιβερή μαρτυρία εγκαταλελειμμένων
σπιτιών και ιερών. Σπίτια που τα κατοικούν "άλλοι". Ρημαγμένα νεκροταφεία.
Η ανάμνηση ενός παρελθόντος ευτυχέστερου για πολλούς ξυπνά τη νοσταλγία και τη θλίψη. Οχι μόνο στα μέλη των μειονοτικών ομάδων που αφανίστηκαν από το αστικό τοπίο αλλά και στην παλιά αστική τάξη της Πόλης.
Αυτή ολοένα και περισσότερο αναπολεί την πολυπολιτισμική μητρόπολη του παρελθόντος που αφανίστηκε τον εικοστό αιώνα».
Τον σχεδιασμό των χαρτών που συνοδεύουν τα κείμενα έχει επιμεληθεί η ζωγράφος Ολγα Αλεξοπούλου.

Ελευθεροτυπία, 21/10/2011