Κοσμοπολίτες εθνικιστές

Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού ο Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός Μωρίς Μπαρρές προβάλλει ως ο “Δάσκαλος” του εθνικισμού, του ιδεολογικού ρεύματος που οριζόταν ως η αποδοχή του ντετερμινισμού της γης και των νεκρών, που εξυμνούσε τον πόλεμο και πάλευε ενάντια στον διεθνισμό και τις οικουμενικές αξίες. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο σημαντικότερος Έλληνας “μαθητής” του. Γύρω από τον Μπαρρές βρίσκουμε όμως εκατοντάδες ακόμα κοσμοπολίτες εθνικιστές από όλο τον κόσμο: Ιταλούς –όπως ο Ντ’ Αννούντσιο και ο Μαρινέττι–, Ισπανούς, Πορτογάλους, Λατινoαμερικανούς, Βαλκάνιους… Μέσα από την αλληλογραφία τους και ποικίλες άλλες πηγές, ο εθνικισμός αναδεικνύεται σε ένα διεθνικό φαινόμενο, γέν­νημα ενός δικτύου φιλόδοξων ελιτιστών διανοούμενων που επιχειρούσαν να συνδυάσουν μια ριζοσπαστικά αντιδραστική πολιτική ιδεολογία με τη λογοτεχνία και την τέχνη.

Το βιβλίο ανιχνεύει τις διεθνείς διαδρομές του μπαρρεσικού εθνικισμού, από το Παρίσι μέχρι το Περού ή την οθωμανική “Ανατολή”, τις αντιφάσεις του, τις διακλαδώσεις και τις μεταλλάξεις του, τη σχέση του με τον πόλεμο και με την εμφάνιση του φασισμού· για να εστιάσει τελικά στις ελληνικές εκδοχές του, στην ιδεολογική πορεία του Ίωνα Δραγούμη, από τον προσηλυτισμό του μέχρι τη ρήξη, και στη σημασία που είχε για επιγόνους όπως ο Νίκος Καζαντζάκης και οι λογοτέχνες της “Γενιάς του ’30”.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ευχαριστίες

1. Εισαγωγικά: Ο μπαρρεσικός εθνικισμός και οι προσήλυτοί του
Υπάρχει άραγε θεωρία του εθνικισμού;
Ο εθνικισμός ως λογοτεχνία
Ο μπαρρεσικός εθνικισμός
Ο μπαρρεσικός εθνικισμός ως διεθνές φαινόμενο
Κοσμοπολίτες ή εθνικιστές;
Οι πολλαπλοί χρόνοι και τόποι του μπαρρεσισμού
Ο Μεγάλος Πόλεμος
Παράδοξοι προσηλυτισμοί
Ο Ερνστ Γιούνγκερ και τα «θαυμάσια θεάματα»
Ο Saunders Lewis και ο ουαλικός εθνικισμός
Ο Λεοπόλντ Σεντάρ Σεγκόρ και η Νεγρικότητα

2. Ο Μπαρρές και ο ιταλικός εθνικισμός
Ο Βιττόριο Πίκα και η εισαγωγή του μπαρρεσισμού στην Ιταλία
Ο κύκλος της Φλωρεντίας
Ο εθνικισμός του Τζουζέππε Πρετσολίνι και του Τζοβάννι Παπίνι
Ο εθνικισμός του Ενρίκο Κορραντίνι και του Σίπιο Σίγκελε
1910: Το ιδρυτικό συνέδριο της Φλωρεντίας και οι διαμάχες για το νόημα του εθνικισμού
Ο σοσιαλιστής Μπενίτο Μουσσολίνι και ο εθνικισμός
Η λατρεία της ομορφιάς του πολέμου
Η αισθητική και η ηθική της κατάκτησης
Ο Μεγάλος Πόλεμος και η σχέση του Μπαρρές με τον Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο

3. Ο Μπαρρές και οι εθνικισμοί της Ιβηρικής
Ο Μπαρρές στην Ισπανία
Ο μπαρρεσικός φεντεραλισμός και ο καταλανικός εθνικισμός
Ο Γκρέκο και το Τολέδο
Ο Μπαρρές και η αντικοινοβουλευτική Πορτογαλία

4. Cosmopolis: Διπλωμάτες “μαθητές” του Μπαρρές
Βενεζουέλα και Κολομβία: ο Pedro Emilio Coll και ο Jose Asuncion Silva
Ο Δομινικανός Tulio Manuel Cestero
O Γκράσα Αράνια και οι φυλές της Βραζιλίας
Αργεντινοί σε αναζήτηση της ισπανικότητας
Περού: οι αδελφοί Garcia Calderon και η Γενιά του 900
Η «μικρή Βουλγάρα» Ναντέζντα Στάντσοβα

5. Η «Ανατολή»: Οθωμανοί σε αναζήτηση του έθνους
Ο φίλος από την Ανατολή: Τιγράν Γεργάτ
Ανάμεσα στον αντισημιτισμό και τον εβραϊκό εθνικισμό: ο αδύνατος προσηλυτισμός του Θεσσαλονικιού Σαμ Λεβή
Ο Σαμ Λεβή στο Παρίσι της Υπόθεσης Ντρέυφους
Ο Μπαρρές στη Journal de Salonique και στις Αναμνήσεις του Σαμ Λεβή
Η οθωμανική και η σεφαρδίτικη ταυτότητα
Ο Σαμ Λεβή απέναντι στον εθνικισμό και τον σιωνισμό
Η επινόηση του «εβραϊκού εθνικισμού»: o Τέοντορ Χερτσλ, o Μπερνάρ Λαζάρ και οι μπαρρεσικοί του γαλλικού ιουδαϊσμού
Η επανάσταση των Νεότουρκων και οι μεταμορφώσεις του εβραϊκού εθνικισμού
Η μπαρρεσική ενσωμάτωση των Εβραίων στο γαλλικό έθνος
1914: Το ταξίδι στην Ανατολή
O Ρεσίτ Σαφφέτ (Αταμπινέν) και ο τουρκικός εθνικισμός

6. Ο Μπαρρές, η Ελλάδα και οι Έλληνες
Το Ταξίδι της Σπάρτης
Ο Μπαρρές και οι Έλληνες του Παρισιού: από την Υπόθεση Ντρέυφους στον Μεγάλο Πόλεμο
Σύμμαχοι στον Πόλεμο

7. Τα 20 χρόνια της σχέσης του Ίωνα Δραγούμη με τον Μπαρρές και τον εθνικισμό: από τον προσηλυτισμό στη ρήξη
Η συνάντηση με τον Μπαρρές
Στη Μακεδονία
Παρατηρώντας τους αντιπάλους του εθνικισμού
Ένα νέο εθνικό ιδανικό
Απέναντι στον πόλεμο
1914, «Ελληνορώσος Ανατολίτης»
Το ημερολόγιο της εξορίας και η δεύτερη φάση της αλληλογραφίας με τον Μπαρρές
“Δάσκαλος” και “μαθητής” σε αντίπαλα στρατόπεδα
Ο μπαρρεσικός κύκλος του Ίωνα Δραγούμη

8. Ελληνικοί μπαρρεσισμοί στον Μεσοπόλεμο: από τον εθνικισμό στον φασισμό
Οι Έλληνες και το Ταξίδι της Σπάρτης
Το ταξίδι της Σπάρτης του Νίκου Καζαντζάκη
Ταξίδια στο Τολέδο και στον πόλεμο
Εγωτισμός και ελληνικότητα: ο μπαρρεσισμός της Γενιάς του ’30
«Το αρσενικό βουνό»: ταξίδια της Γενιάς του ’30

9. Επίλογος
Από τον μπαρρεσισμό στον φασισμό
Ο ρόλος του πολέμου
Διεθνείς διαδρομές του εθνικισμού
Διαδρομές της έννοιας του εθνικισμού

Βιβλιογραφία
Κατάλογος εικόνων
Ευρετήριο