Γραπτά και ρήσεις για την τέχνη

Κατά παράδοξο τρόπο, ενώ ο Ματίς απέφευγε συνειδητά να συστηματοποιήσει τις σκέψεις του για την τέχνη σε μία οργανωμένη θεωρία διατυπωμένη με λογοτεχνικούς όρους, άφησε ένα μεγάλο σύνολο από στοχασμούς, παρατηρήσεις, κρίσεις, απόψεις για το έργο του και για την τέχνη γενικά σε ορισμένους προνομιούχους μάρτυρες της εξέλιξης της ζωγραφικής του, και έδωσε σε άλλους την ευκαιρία να τις καταγράψουν. 'Ετσι προκύπτουν αφενός τα "γραπτά", στα οποία ανήκουν επιστολές, δημοσιευμένες συνομιλίες, κείμενα γραμμένα εξ ολοκλήρου από τον ίδιο για συγκεκριμένες περιπτώσεις..., και αφετέρου οι "ρήσεις", σταχυολογημένα αποσπάσματα από προφορικές συνομιλίες με φίλους ή συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο..., όπου αναπτύσσεται η προσωπική προβληματική του ζωγράφου και περιγράφεται η πορεία της καλλιτεχνικής του ζωής. Και στις δυο περιπτώσεις κυριαρχούν ο αυθορμητισμός, η αμεσότητα, η ακρίβεια και η χάρη του λόγου, η προσπάθεια αποφυγής "λέξεων φθαρμένων που έχουν χάσει το νόημά τους", η απάρνηση κάθε ίχνους διδακτισμού.