Το δικαίωμα στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα

Το ζήτημα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα παραμένει επίκαιρο και αποκτά νέο νόημα και νέες διαστάσεις, αφενός λόγω των μεταβολών στη νομοθεσία που το διέπει, ιδίως με τη θέση σε εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων και αφετέρου λόγω της ξαφνικής αύξησης των κινδύνων στην προστασία του, εξαιτίας των τεχνολογικών εξελίξεων και της ανεξέλεγκτης διάχυσης πληροφοριών και δεδομένων ιδίως την τελευταία τριετία, με την ραγδαία αξιοποίηση των διαδικτυακών επικοινωνιών και τη μεταβολή του τρόπου επικοινωνίας και συναλλαγών.
Με έναυσμα τις τελευταίες νομοθετικές και κοινωνικές εξελίξεις επί του ζητήματος, η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να αναδείξει τις διαστάσεις του δικαιώματος και τις αστοχίες στο θεσμικό πλαίσιο προστασίας του και να προτείνει τρόπους πληρέστερης διασφάλισής του. Συγκεκριμένα, το έργο πραγματεύεται την έννοια της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την εθνική και υπερεθνική της κατοχύρωση και τις μεταβολές που έλαβαν χώρα σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας και δευτερογενούς δικαίου.
Ακολούθως, αναφέρεται στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την εξέλιξή τους στο χρόνο, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αξιοποιηθούν υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων του υποκειμένου. Ακόμη, στο έργο αναλύεται το περιεχόμενο και η εξέλιξη της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η σχέση της με το δικαίωμα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, με την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπηρεσιών και με τον στόχο της ενιαίας εσωτερικής αγοράς. Επιπλέον, εξετάζεται ο στόχος της δημιουργίας ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων, ως έκφανση της ενιαίας ευρωπαϊκής ψηφιακής αγοράς και τη χρήση του Κανονισμού 2016/679 (ΓΚΠΔ) και του Κανονισμού 2018/1807 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ως μέσων για την επίτευξη του στόχου αυτού. Τέλος, έμφαση δίνεται στις προκλήσεις που αναδύονται και ιδίως στην τάση εμπορευματοποίησης των προσωπικών δεδομένων και στο ζήτημα της αναγνώρισης περιουσιακού δικαιώματος επί αυτών, καθώς και στις σταθμίσεις σε περίπτωση σύγκρουσής του με άλλα δικαιώματα.

Περιεχόμενα:

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΙΙ. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ
Α. Η έννοια της προστασίας των προσωπικών δεδομένων ως εξέλιξη του δικαιώματος της προστασίας της προσωπικότητας
Β. Η συνταγματική κατοχύρωση (άρθρο 9Α Σ)
Γ. Η υπερεθνική κατοχύρωση
1. Η Σύμβαση 108/1981 του Συμβουλίου της Ευρώπης
2. Πρωτογενές Ενωσιακό Δίκαιο
Άρθρο 16 ΣΛΕΕ
Άρθρο 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
3. Παράγωγο Ενωσιακό Δίκαιο
Η Οδηγία 95/46/EΚ
Ο Κανονισμός 2016/679
Η Οδηγία 2016/680
4. Το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Δ. Η κατοχύρωση σε επίπεδο εγχώριας κοινής νομοθεσίας
1. Ο ν. 2472/1997 περί προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα
2. Ο ν. 4624/2019 περί προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα
Ε. Η υπαναχώρηση από το status προστασίας του ν. 2472/1997 με όχημα την οικονομική ελευθερία
1. Η διάκριση στην προστασία των προσωπικών δεδομένων έναντι δημόσιων και ιδιωτικών φορέων
2. Εξαίρεση επεξεργασίας δεδομένων που αφορούν στην εθνική ασφάλεια
3. Κατάργηση απαίτησης για χορήγηση άδειας εκ μέρους της Αρχής για την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων
4. Επεξεργασία δεδομένων για ασφαλιστικούς σκοπούς
5. Πρόβλεψη δυνατότητας επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων για διαφορετικό σκοπό από αυτόν για τον οποίο έχουν συλλεγεί
6. Επεξεργασία των δεδομένων στο πεδίο της σύμβασης εργασίας
7. Το προβάδισμα του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης έναντι της προστασίας των προσωπικών δεδομένων
8. Πρόσβαση στα έγγραφα
9. Η υπεροχή της ελευθερίας της κυκλοφορίας έναντι της προστασίας των προσωπικών δεδομένων
10. Η υπεροχή της επιστημονικής ελευθερίας έναντι του δικαιώματος προστασίας των προσωπικών δεδομένων
11. Η νομική βάση της «στάθμισης» για τη νόμιμη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων
12. Καταληκτικές διαπιστώσεις
III. ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ
Α. Η αρχή της νομιμότητας, αντικειμενικότητας και διαφάνειας [...]
Β. Η αρχή του περιορισμού του σκοπού
Γ. Η αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων
Δ. Η αρχή της ακρίβειας
Ε. Η αρχή του περιορισμού της περιόδου αποθήκευσης
ΣΤ. Η αρχή της ακεραιότητας και της εμπιστευτικότητας
Ζ. Η αρχή της λογοδοσίας
Η. Καταληκτικές διαπιστώσεις
IV. Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ
Α. Το περιεχόμενο και η εξέλιξη της αρχής
Το περιεχόμενο της αρχής
Η κατοχύρωση στο πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο
Η εξέλιξη της αρχής
Οι Κατευθυντήριες Γραμμές του Ο.Ο.Σ.Α.
Η Σύμβαση 108 του Συμβουλίου της Ευρώπης
Η Οδηγία 95/46/ΕΚ
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ' η θέσπιση του Κανονισμού 2016/697
Β. Η σχέση με το δικαίωμα της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα
Η σύνδεση της ελεύθερης κυκλοφορίας δεδομένων με την διακινδύνευση της προστασίας τους
Ο διακηρυττόμενος διπλός σκοπός του Κανονισμού 2016/697/ΕΕ
Γ. Η σχέση με την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπηρεσιών και τον στόχο της ενιαίας εσωτερικής αγοράς
Ο στόχος της ενιαίας εσωτερικής αγοράς
Η συμβολή της ελεύθερης κυκλοφορίας δεδομένων στην επίτευξη του στόχου της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς
V. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (DATA ECONOMY)
Α. Η ενιαία ευρωπαϊκή ψηφιακή αγορά
Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Οι ενέργειες για την επίτευξη του στόχου για μια ενιαία ψηφιακή αγορά
Β. Ο ΓΚΠΔ ως όχημα για την επίτευξη της ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων
Η οικονομία δεδομένων
Η διαθεσιμότητα των δεδομένων ως ζητούμενο για την οικονομία δεδομένων
Η επιδίωξη της εξασφάλισης της διαθεσιμότητας δεδομένων με την Οδηγία 95/46 και τον Κανονισμό 2016/679
Γ. Η ελεύθερη ροή των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα και η προβληματική των μεικτών συνόλων δεδομένων [...]
VI. ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ/ΤΟ ΡΗΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Η τάση εμπορευματοποίησης των προσωπικών δεδομένων
Η αναγνώριση περιουσιακού δικαιώματος στα δεδομένα
Συγκρούσεις, σταθμίσεις και περιορισμοί
Η στάθμιση των δικαιωμάτων από το Δ.Ε.Ε.
VII. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ