Τα κριτήρια δημοσιονομικής πειθαρχίας στην οικοδόμηση της Ευρωζώνης

Τα κριτήρια δημοσιονομικής πειθαρχίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα αποτελούν τους δείκτες με βάση τους οποίους συμφωνήθηκε και αποφασίστηκε να ελέγχεται εάν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους να επιδεικνύουν δημοσιονομική πειθαρχία.

Πολλά είναι τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή των εν λόγω κριτηρίων στην πράξη και την τήρησή τους από τα κράτη μέλη. Η περίπτωση της Ελλάδας αναδεικνύει με γλαφυρό τρόπο τα θέματα αυτά και αποκαλύπτει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τόσο η χώρα όσο και η Ένωση στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η βαθύτερη κατανόηση των προκλήσεων που ανακύπτουν, καθώς και η διατύπωση σκέψεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή τους.

Στο βιβλίο αναλύονται οι διατάξεις του δικαίου της Ένωσης {πρωτογενούς και παράγωγου (όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης)} που επιβάλλουν την τήρηση δημοσιονομικής πειθαρχίας από τα κράτη μέλη και καθορίζουν τα κριτήρια δημοσιονομικής πειθαρχίας. Εξετάζεται η οικονομία και ειδικότερα η δημιουργία και εξέλιξη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων της Ελλάδας κατά την περίοδο 1981-1994 και την περίοδο 1994-2000, που οδήγησε τη χώρα στην ένταξη στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ. Ακολουθεί η ανάλυση της περιόδου μετά την ένταξη στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ και της επέμβασης της Ένωσης στην οικονομική διαχείριση της χώρας, με βασικά σημεία τη θέση της χώρας σε «επιτήρηση» το καλοκαίρι του 2004, και την άνοιξη του 2009, και αποκορύφωμα τη σύναψη του «Μνημονίου» το 2010, μετά την κρίση χρέους που ξέσπασε στη χώρα.

Τέλος, αναλύονται οι δύο νέοι θεσμοί που γεννήθηκαν από την ελληνική κρίση, ήτοι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Τα ζητήματα που πραγματεύεται η μελέτη, η οποία καλύπτει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, έχουν έντονο διεπιστημονικό χαρακτήρα, όχι μόνο νομικό, αλλά και χρηματοοικονομικό.