Οι τελευταίοι υπερασπιστές της Χριστούπολης

Τον 14ο αιώνα η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) βρισκόταν σε πλήρη αποσύνθεση. Εξ αιτίας των δύο εμφυλίων πολέμων που ανέκυψαν, σε διάστημα τριανταπέντε μόλις ετών, οι εδαφικές της κτήσεις είχαν συρρικνωθεί στη Μικρά Ασία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία. Εν μέσω της διαμορφωθείσης χαοτικής καταστάσεως, δύο μέχρι τότε άγνωστα αδέλφια από τη Μικρά Ασία, ο Αλέξιος και ο Ιωάννης, χωρίς να διαθέτουν επώνυμο, εμφανίζονται στο ιστορικό προσκήνιο γύρω στο 1342. Συμμαχώντας, την περίοδο του εμφυλίου, με τις δυνάμεις του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου, και μετά το 1345 αυτενεργώντας, κατόρθωσαν, πολύ σύντομα, να δημιουργήσουν μια μικρή ημιαυτόνομη βυζαντινή πολιτεία, με επίκεντρο τη Χριστούπολη (Καβάλα), ελέγχοντας τα γειτονικά κάστρα στην Ανακτορούπολη (Νέα Πέραμος), τη Θάσο και τη Χρυσούπολη στον Στρυμόνα (περιοχή Αμφίπολης). Παρά τις τεράστιες αντιξοότητες, κατόρθωσαν με σιδηρά πυγμή να διατηρήσουν αδιαλείπτως, για περίπου μισό αιώνα, ελεύθερη την τοπική βυζαντινή παραθαλάσσια ηγεμονία τους, όταν όλες οι γειτονικές κτήσεις είχαν χαθεί πλην της Θεσσαλονίκης. Δυστυχώς, ο θάνατος του Μεγάλου Πριμικηρίου Ιωάννη το 1386/1387 και η επιγενόμενη άλωση της Χριστούπολης το 1391 από τους Οθωμανούς, παρά την ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών της, έθεσαν ένα ακόμα χοντρό καρφί στο φέρετρο της παραπαίουσας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.



Χαρακτηριστικά της παρούσας έκδοσης, η εξονυχιστική διερεύνηση της διεθνούς, ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας, καθώς και το εξαιρετικά πλούσιο εποπτικό υλικό, ήτοι ο σημαντικός αριθμός ιστορικών χαρτών που αποτυπώνει τις συνεχείς αλλαγές επικυριάρχων επί των άλλοτε εδαφών της χαινούσης τον 14ο αι. Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στη Βόρεια Ελλάδα και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, αλλά και τοπογραφικά σχεδιαγράμματα, αρχιτεκτονικά σχέδια, σχεδιαστικές και φωτογραφικές αποτυπώσεις μνημείων και εικόνων που συνδέονται με τη ζωή και το έργο των δύο πρωταγωνιστών, ανασυνθέτοντας άγνωστες ψηφίδες από τη δράση των αδελφών Αλεξίου και Ιωάννου, των τελευταίων υπερασπιστών της Χριστούπολης, που παρά τη σύγχρονη «αφάνειά» τους αγωνίστηκαν σθεναρά για την προάσπιση της περιοχής.