Περαστικά

Το βιβλίο της Μαρίας Μαυρικάκη είναι ένα μυθιστόρημα «πολυεπίπεδο»...όπως λένε οι κουλτουριάρηδες:
καταρχήν είναι μία σάτιρα της νεοελληνικής δημόσιας διοίκησης η οποία παλεύει να εκσυγχρονιστεί, να εξευρωπαϊστεί, να αποκτήσει σύγχρονους μηχανισμούς διοίκησης, να συντονιστεί με τις επιταγές των τεχνοκρατών της τρόικας -και της ευρωπαϊκής ένωσης γενικότερα- και να θέσει μετρήσιμους στόχους.
Μέσα από τα μάτια και τα αυτιά της γραμματέως μιας επιτροπής του υπουργείου η οποία έχει αναλάβει να αξιολογήσει την αποδοτικότητα και το κόστος των δομών δευτεροβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα, αναδεικνύεται η γύμνια, η μικρόνοια, η ανικανότητα, η μικροκομματική αντίληψη, ο χαζοκαριερισμός, ο καιροσκοπισμός, και γενικά όλες οι παθολογίες που αφορούν την δράση και τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν τα ανώτερα στελέχη των υπουργείων για να επιβιώσουν, να αναδειχθούν και να προβληθούν.
Πολύ δουλειά βέβαια δεν γίνεται -και όση γίνεται από μερικά στελέχη που είναι ικανά, εργασιομανή και έχουν πραγματικά τεχνοκρατική νοοτροπία- στην ουσία πέφτει στο κενό αφού ο Μινώταυρος της Δημόσιουπαλληλικής νοοτροπίας και κρατικής ανικανότητας, τα καταπίνει.
Η γραμματέας είναι ένα λαϊκό κορίτσι που πιστεύει στα ζώδια, ονειρεύεται ένα καλό γαμπρό -στέλεχος του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα- αλλά είναι έξυπνη και έχει εμπειρία να κρίνει τους ανθρώπους: περιγράφει με πολύ διεισδυτικό τρόπο τα κίνητρα και τις προσωπικότητες των συμμετεχόντων στην επιτροπή που αναδεικνύονται ολοζώντανες μπροστά σου.
Νομίζω ότι οι εκατό πρώτες σελίδες του βιβλίου που περιγράφονται οι μηχανισμοί που λειτουργούν στην επιτροπή, είναι εξαιρετικές: πρωτότυπες, αποκαλυπτικές, οξυδερκείς, καυστικές.
Από κει και πέρα, το μυθιστόρημα κινείται σε δυό επίπεδα : στην περιγραφή της ερωτικής περιπέτειας της γραμματέως με ένα παντρεμμένο μέλος της επιτροπής, έναν λαμπερό τεχνοκράτη που είναι ο «κύριος Τέλειος» και στην τιτανομαχία ανάμεσα στην στεγνή , ορθολογική, αντικοινωνική αλλά αξια τεχνοκράτισσα και στον αντίποδά της: την ώριμη, παμπόνηρη, σεξοβόμβα, γενική διευθύντρια του υπουργείου που διαθέτεί τόνους παρακμιακού αλλά ενεργού -ακόμη- σεξ απηλ, όσο και δημοσιουπαλληλικής πονηριάς.
Ένα απολαυστικό μυθιστόρημα που στην ουσία δεν είναι παρά μιά επιδέξια παθολογοανατομική εξέταση της ελληνικής κοινωνίας:
οι χαρακτήρες είναι ανθρώπινοι, με αδυναμίες, κουσούρια και αρετές.
Οι μηχανισμοί όμως φαίνονται μάλλον δυσλειτουργικοί.
Καιι στο κράτος και στην προσωπική ζωή.
Η Μαρία Μαυρικάκη προφανώς αγαπάει τους νεοέλληνες συμπατριώτες της και συμπάσχει μαζί τους, χασκογελάει λίγο με την κακομοιριά τους και τους παρηγορεί ότι όλα είναι «περαστικά».