Γεωγραφία του ισλαμιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή

Ο Γιάννης Μάζης μελετά την πολιτισμική / ιδεολογική ουσία του Ισλαμιστικού Κινήματος, τις μορφές της πολιτικής του οργάνωσης και των ιδεολογικοπολιτικών του φραξιών και σχισμάτων, τις οικονομικές δραστηριότητες και πηγές τροφοδοσίας του, και τις διάφορες παρεμβάσεις του στα συστήματα αμυντικών ισορροπιών στον εύφλεκτο και βασανισμένο μεσανατολικό χώρο. Ο συγγραφέας διατηρεί το απαραίτητο για ένα ρεαλιστή φλεγματικό ύφος και προσεγγίζει το εκρηκτικό φαινόμενο του ισλαμικού πολιτικού και παραστρατιωτικού ζηλωτισμού αποφεύγοντας συστηματικά κάθε προσπάθεια δαιμονοποίησης του ισλαμικού φαινομένου.

Η νηφάλια αυτή προσέγγιση αποδόμησης ενός πολύπλοκου φαινομένου προσφέρει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να διακρίνει μεταξύ του Ισλάμ (που αποτελεί μια κοινή για τον μουσουλμανικό κόσμο διαχρονική και μεταφυσική αντίληψη του κόσμου) και των ισλάμ (με ιώτα πεζό, στον πληθυντικό) που συνιστούν το τεράστιο μωσαϊκό του πολιτικοποιημένου Ισλάμ, άλλοτε ριζοσπαστικού και άλλοτε όχι, του διαφοροποιημένου στα επίπεδα του πολιτισμού, της πολιτικής, των κοινωνικών και ανθρωπολογικών δεδομένων, των ιστορικών καταβολών και του γεωγραφικού χώρου.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι ο γεωγράφος-συγγραφέας εκτιμά με περισσή διεισδυτικότητα ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν συμφιλιωτικά μεταξύ του δυτικού και του ισλαμικού πολιτισμού και ότι το Ισλάμ πρέπει να ιδωθεί ως προσωπική υπόθεση του Πιστού. Έτσι, ο Γιάννης Μάζης μάς καλεί να αποφύγουμε την προκατάληψη και την εμπάθεια, διότι δεν αποτελούν καλούς συμβούλους για μια επιστημονική ανάλυση, αλλά και γιατί μπορούν να οδηγήσουν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες με ολέθριες συνέπειες.

Ο ζηλωτισμός, ο κληρικαλισμός, οι παραδοσιακές τάσεις και οι παραστρατιωτικές πρακτικές στη σουνιτική ή σιιτική μορφή τους ανοίγουν μπροστά στα μάτια του μελετητή έναν ανεξερεύνητο από μάς τους Έλληνες κόσμο, με τον όποιο η δυτική κοινωνία πρέπει να συνυπάρξει και να τον κατανοήσει.

Καθηγητής Θ. Κουλουμπής