Ο δάσκαλος

Σχεδόν πριν από μια δεκαετία, ο Φρανκ ΜακΚόρτ συναντήθηκε τελείως αναπάντεχα με τη διασημότητα, όταν, σε ηλικία εξήντα έξι ετών, έκανε την πολύκροτη εμφάνισή του στη λογοτεχνία με τις "Στάχτες της Άντζελα", ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο για τα παιδικά του χρόνια στο Λίμερικ της Ιρλανδίας, το οποίο του χάρισε το Βραβείο Pulitzer. Ακολούθησε "Η γη της επαγγελίας", μια απολαυστική περιγραφή των πρώτων χρόνων που έζησε στη Νέα Υόρκη.

Έχουμε, επιτέλους, στα χέρια μας το από καιρό αναμενόμενο βιβλίο του ΜακΚόρτ για το πώς η τριακονταετής διδασκαλική σταδιοδρομία του στα λύκεια της Νέας Υόρκης διαμόρφωσε τη δεύτερη πράξη της ζωής του ως συγγραφέα. Ο δάσκαλος είναι ένας αναγκαίος φόρος τιμής στους δασκάλους όλου του κόσμου. Με πρόζα τολμηρή και νευρώδη, διαπνεόμενη από το εικονοκλαστικό πνεύμα του και τη σπαρακτική ειλικρίνειά του, ο ΜακΚόρτ καταγράφει τις δοκιμασίες, τους θριάμβους και τις εκπλήξεις που αντιμετωπίζει στα δημόσια λύκεια της Νέας Υόρκης. Αναπτύσσοντας μια κάθε άλλο παρά συμβατική μέθοδο διδασκαλίας αφήνει το στίγμα του στις καρδιές των μαθητών του, αναθέτοντάς τους να γράψουν ευρηματικές εργασίες, παρακινώντας τους σε ευτράπελα ωδικά δρώμενα κι οδηγώντας τους σε περιπετειώδεις εκπαιδευτικές εκδρομές.

Ο McCourt αγωνίζεται μέρα την ημέρα να βρει τον δρόμο του μέσα στην τάξη, ενώ περνά τα βράδια του πίνοντας με συγγραφείς κι ονειρευόμενος πως κάποτε θα κατορθώσει να βάλει την ιστορία της ζωής του στο χαρτί. Ο δάσκαλος μάς δείχνει πώς ο ΜακΚόρτ ανέπτυξε αυτή την απαράμιλλη ικανότητα ν' αφηγείται σπουδαίες ιστορίες, καθώς, πέντε μέρες την εβδομάδα και πέντε διδακτικές ώρες την ημέρα, μοχθεί για να κερδίσει την προσοχή και τον σεβασμό ατίθασων, αδιάφορων, μεθυσμένων από τη νιότη τους εφήβων. Ο κλυδωνιζόμενος γάμος του, η αποτυχημένη απόπειρά του να ολοκληρώσει μια διδακτορική διατριβή στο Κολέγιο Τρίνιτυ, στο Δουβλίνο, και οι επανειλημμένες απολύσεις του εξαιτίας της τάσης του να αυθαδιάζει στους προϊσταμένους του, κατά ειρωνικό τρόπο τον οδηγούν στο πιο έγκριτο σχολείο της Νέας Υόρκης, στο Λύκειο Στάυβεσαντ, όπου επιτέλους βρίσκει τη θέση του και τη φωνή του. «Το ακατάβλητο πείσμα μου», λέει, «μπορεί να μη είναι τόσο λαμπερό προτέρημα όσο η φιλοδοξία, το ταλέντο, η ευφυΐα ή η γοητεία, αλλ' ωστόσο είναι το μόνο πράγμα που με βοήθησε να τα φέρω βόλτα στα πάνω και στα κάτω της ζωής μου».

Για τον ΜακΚόρτ, το ν' αφηγείται ιστορίες είναι μια πηγή σωτηρίας, και στον Δάσκαλο το ταξίδι της λύτρωσης -και της λογοτεχνικής φήμης- είναι μια διασκεδαστική περιπέτεια.