Με τους τρόπους του Ντίνου Γεωργούδη

Πρόκειται για συλλογικό τόμο αφιερωμένο τιμητικά στον κ. Ντίνο Γεωργούδη καθηγητή της Νεοελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και διακεκριμένο λεξικολόγο. Οι μελέτες που τον συγκροτούν γράφτηκαν αποκλειστικά και μόνο από παλαιούς μαθητές του και έχουν ποικίλη θεματολογία από την Βυζαντινή και Νεοελληνική Γραμματεία, την Ιστορία και την Λαογραφία.



Στον τόμο συμμετέχουν με μελέτες τους οι παρακάτω: Δημήτρης Αγγελάτος ("Από το "κείμενο" στο "έργο"- Όψεις τον μεθοδολογικού συνδυασμού ιστορίας και θεωρίας της λογοτεχνίας: η περίπτωση τον Απόκοπου"), Θεοδούλη Αλεξιάδου ("Η λειτουργία της μνήμης στο έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη"), Michele Cacouros ("J. Chortasmenos, Th. Prodrome et le recueil de "definitions" consacres aux Secondes Analytiques", livre II. "Contribution a l' etude de la tradition exegetique des Analytiques a Byzance") Κωνσταντίνος Μακρής ("Du fantasme surrealiste de la "femme-enfant" a un nouveau concept de l' "enfant-femme" dans l' oeuvre d' Andreas Embiricos"), Emmanuelle Moser-Karagiannis ("Εμένα μου αρέσει η αρκούδα" m' a dit un jour Dinos Georgoudis...."), Αθανάσιος Μπλέσιος ["Ο Πατούχας του Ι. Κονδυλάκη και το ζήτημα της ηθογραφίας"), Κωνσταντίνος Μπόμπας ("Ράγκα-Παράγκα ή Όταν τα συνήθη λόγια δεν αρκούν", ένα ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου: "Ποιητικά αθύρματα και υπερρεαλισμός"), Ιφιγένεια Μποτουροπούλου ("Η γαλλική παιδεία του Γρηγορίου Ξενόπουλου"), Δημήτριος Νικολάου ("Ο κυνηγός και ο καπνιστής: Γράμματα του Κώστα Ουράνη στους αδελφούς Βογιατζή"), Μαρίτα Παπαρούση ("Αναπαριστώντας το σώμα: Σώματα γυναικών σε κείμενα αγροτικής ηθογραφίας" ), Κυριάκος Παπουλίδης ("Propagandes religieuses et espaces urbains: les villes de la Mediterranιe Orientale en tant que cites-cibles de l'essor missionnaire et de conflits confessionnels - XVIIe-XXe siecle", Κωνσταντίνος Πλαστήρας ("Μια ανέκδοτη επιστολή του ποιητή Κ. Ν. Κωνσταντινίδη για το περιοδικό Νέα Ζωή της Αλεξάνδρειας"), Venetia Salteri-Cacouros ("Andreas Embiricos et la Suisse. Un foyer familial, une terre d' inspiration, un pays de democratie"), Γιάννης Τζιώτης ("Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα γαλλικά και γερμανικά λεξικά λογοτεχνίας").







ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο Ντίνος Γεωργούδης, χαρισματικός καθηγητής στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόνης, δίδαξε μια μακρά σειρά μαθητών, που άντλησαν από τις γνώσεις του και τους τρόπους της σκέψης του και τον ακολούθησαν στις επιστημονικές και πνευματικές του αναζητήσεις. Οι τότε μαθητές είναι σήμερα όλοι αναγνωρισμένοι επιστήμονες που θέλησαν να τιμήσουν τον δάσκαλό τους με μελέτες τους που συνδέονται με τα δικά του ενδιαφέροντα αλλά και δείχνουν τις ποικίλες κατευθύνσεις στις οποίες τους οδήγησε η μαθητεία τους κοντά του.

Ο συλλογικός αυτός τόμος εκδόθηκε με την επιμέλεια τεσσάρων εκ των παλαιών αυτών μαθητών που είχαν παρακολουθήσει την πολυθεματική διδασκαλία του Γεωργούδη. Ο Μιχαήλ Κακούρος, η Ιφιγένεια Μποτουροπούλου, ο Δημήτριος Νικολάου και ο Γιάννης Τζιώτης (σε αλφαβητική σειρά, όπως παρουσιάζεται η συντακτική επιτροπή) είχαν την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του τόμου και υπογράφουν την Εισαγωγή, ένα ιδιαίτερα βιωματικό κείμενο για την εμπειρία τους κοντά στον δάσκαλό τους. Η Ιφιγένεια Μποτουροπούλου ήταν όμως εκείνη που ανέλαβε τον συντονισμό του εγχειρήματος και την ευθύνη της έκδοσης και εργάστηκε για τον σκοπό αυτό συνεπικουρούμενη από τη Μαρία Γιουρούκου. Το αποτέλεσμα είναι ένας συλλογικός τόμος με ενδιαφέρουσες μελέτες νεοελληνικής φιλολογίας, ιδιαίτερα καλαίσθητος και τυπογραφικά προσεγμένος. Το εξώφυλλο κοσμείται με την προσωπογραφία του Γεωργούδη, φιλοτεχνημένη από τον ζωγράφο Νίκο Κεσσανλή.

Οι δεκατέσσερις μελέτες που απαρτίζουν τον τόμο είναι κατά κύριο λόγο αναλύσεις κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας, από τον ύστερο 13ο ώς και τον 20ό αιώνα, χωρίς να λείπουν και οι λεξικογραφικές ενασχολήσεις, μία από τις αγαπημένες θεματικές του Ντ. Γεωργούδη. Παρά την ειδολογική και χρονική διαφοροποίηση των μελετώμενων κειμένων η προσέγγισή τους έχει μια κοινή, ιστορικο-φιλολογική, βάση και φανερώνει τη στέρεη παράδοση του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόνης που αξιοποιούσε ερμηνευτικά κάθε είδος γραπτών πηγών για την ιστορία του νέου Ελληνισμού.

Ετσι, από τις επιβιώσεις της αρχαιοελληνικής φιλοσοφικής σκέφης στο ύστερο Βυζάντιο (Μιχαήλ Κακούρος) και από την πρώιμη δημώδη νεοελληνική λογοτεχνία (Δημήτρης Αγγελάτος), ώς την υπερρεαλιστική και τη μεταπολεμική ποίηση του 20ού αιώνα (Κωνσταντίνος Μακρής, Κωνσταντίνος Μπόμπας, Θεοδούλη Αλεξιάδου), με ενδιάμεσους σταθμούς την ηθογραφία του 19ου αιώνα (Αθανάσιος Μπλέσιος, Μαρίτα Παπαρούση), το πέρασμα από τον 19ο στον 20ό, με τον Γρηγόριο Ξενόπουλο (Ιφιγένεια Μποτουροπούλου) αλλά και τη λεξικογραφία (Γιάννης Τζιώτης, Emmanuelle Moser-Karagiannis) ή και ζητήματα της ιστορίας του μεσογειακού χώρου (Κυριάκος Παπουλίδης), οι μελέτες του τόμου απηχούν όλες τα σεμινάρια του Ντίνου Γεωργούδη στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο και τα ποικίλα ενδιαφέροντά του. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην αξιοποίηση και δημοσίευση ανέκδοτου ώς τώρα αρχειακού υλικού που αφορά λογοτέχνες και ρεύματα του 20ού αιώνα (Κωνσταντίνος Πλαστήρας, Δημήτριος Νικολάου, Βενετία Σαλτέρη - Κακούρου).

Ο τόμος κλείνει με τη «Βιοχρονογραφία» του Ντίνου Γεωργούδη, που συνέταξε ο Μιχαήλ Κακούρος. Οι μελέτες είναι παρουσιασμένες με την αλφαβητική σειρά των ονομάτων των συγγραφέων τους. Η παρατακτική αυτή οργάνωση του περιεχομένου αναπαριστά έτσι, με συμβολικό τρόπο, τη μακρά σειρά των μαθητών του Ντίνου Γεωργούδη που θέλησαν να τον τιμήσουν με ξεχωριστή σεμνότητα για όσα τους προσέφερε.



ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗ (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών)

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 20/06/2008