Το χρονικό της εποχής μας

Το Χρονικό της εποχής μας αποτελεί μια προσωπική αναδρομή του Μέιλερ στο μέχρι σήμερα έργο του και ταυτόχρονα ένα πλούσιο, δυναμικό πορτρέτο της εποχής μας σχεδιασμένο από τον μεγάλο αμερικανό συγγραφέα. Η ευρύτατη γκάμα των θεμάτων που τον απασχόλησαν και τον απασχολούν, η μόνιμη περιέργειά του για τον κόσμο που μας περιβάλλει καθώς και οι θαυμαστές του περιγραφικές και λογοτεχνικές ικανότητες χωρέσανε στο βιβλίο αυτό με το οποίο ο Μέιλερ αποχαιρέτησε τον αιώνα που μόλις αφήσαμε πίσω μας. Η Μέριλιν και η Μαντόνα, ο Κένεντι και ο Κάστρο, ο Χέμινγουέι και ο Καπότε, οι μυθιστορηματικοί Γυμνοί και οι νεκροί και το Βιετνάμ, ο κόσμος του μποξ και η μαφία, η απελευθέρωση των γυναικών και τα γκράφιτι, άλλοτε με την μορφή της καθαρής λογοτεχνίας, άλλοτε με τη μορφή του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ και άλλοτε με τη μορφή του δοκιμίου, είναι θέματα με τα οποία ο Μέιλερ θέλησε να αναμετρηθεί για μια ακόμη φορά, δίνοντας έτσι στο κοινό του ένα είδος «σύνοψης» του έργου του και μια προσωπική, πνευματική διαθήκη. Για την ελληνική έκδοση επιλέχθηκαν όλα εκείνα τα κείμενα που δεν ενδιαφέρουν μόνο τον αμερικανό αναγνώστη.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Το Χρονικό μιας Εποχής κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1998, στην πεντηκοστή επέτειο από τη δημοσίευση του βιβλίου Οι Γυμνοί και οι Νεκροί, του πολεμικού μυθιστορήματος με το οποίο ο Μέιλερ ξεκίνησε τη συγγραφική του καριέρα και το οποίο τον έκανε πλούσιο και διάσημο (ή «διακεκριμένο και άδειο», όπως ειρωνικά σχολιάζει ο ίδιος) στα 25 του χρόνια. Πρόκειται για συλλογή από αφηγήματα, όπου ο συγγραφέας εμφανίζεται να βρίσκεται σε ανοιχτό διάλογο με την εποχή του παραθέτοντας αποσπάσματα από μυθιστορήματα, διηγήματα και άρθρα που έγραψε στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όπως προκλητικά πορτρέτα για τη Μαίριλιν Μονρόε και τη Μαντόνα ή δριμύτατες κριτικές για την προεδρία του Τζωρτζ Μπους και του Κλίντον αλλά και σαρκαστικά, πικρόχολα σχόλια για την αμερικανική λογοτεχνία και τους δημιουργούς της. Το βιβλίο δεν αποτελεί απλώς μια «ανθολογία» αλλά κοινωνική ιστορία της μεταπολεμικής Αμερικής. Είναι όμως εξίσου αποκαλυπτικό για τον ίδιο τον συγγραφέα, ο οποίος στη διάρκεια της πολυετούς επαγγελματικής του σταδιοδρομίας πολλές φορές απασχόλησε τα μέσα ενημέρωσης και όχι πάντοτε για λόγους σχετικούς με τη λογοτεχνική συγγραφή. Η ίδια του η ζωή άλλωστε μοιάζει με μυθοπλασία αλλά είναι και αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα στην οποία εγγράφεται. (Στην ελληνική έκδοση περιλαμβάνονται τριάντα κείμενα με κριτήρια επιλογής το ειδικό ενδιαφέρον του έλληνα αναγνώστη και τον σεβασμό του θεματικού και ιστορικού ιστού του βιβλίου. Η επιλογή των συγκεκριμένων κειμένων, όπως επισημαίνεται στον πρόλογο της έκδοσης, εγκρίθηκε από τον ίδιο τον Μέιλερ.)

Γιος ενός εβραίου λογιστή και μιας μητέρας ιρλανδικής καταγωγής που τον λάτρευε, ο Μέιλερ μεγαλώνει στο Μπρούκλιν του Μεσοπολέμου, σπουδάζει μηχανικός στο Χάρβαρντ, παντρεύεται και κατατάσσεται στον στρατό λίγο πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στον στρατό αρχίζει η λογοτεχνική του εκπαίδευση και εκείνη την περίοδο γράφει τους Γυμνούς και τους Νεκρούς, το πρώτο του μυθιστόρημα, στο οποίο εμφανίζονται οι τρεις τύποι ανδρών - ο ομοφυλόφιλος, ο μεταρρυθμιστής και ο ψυχοπαθής - που αποτελούν κατά τον Μέιλερ την «ανίερη τριάδα» του αμερικανικού ανδρικού ψυχισμού. Την εκρηκτική επιτυχία του βιβλίου αυτού ακολούθησε μια περίοδος συγγραφικής μετριότητας, ενός δεύτερου γάμου και μιας σοβαρής μανιοκαταθλιπτικής ψύχωσης. Είναι η δεκαετία του 1950, και ο Μέιλερ βιώνει λίγο πρωθύστερα την εξάρτηση από τα ναρκωτικά και το ποτό, τις σεξουαλικές υπερβολές και τη σημασία της διττής εθνικής του ταυτότητας στην Αμερική των φυλετικών διακρίσεων. Ωστόσο με το δοκίμιό του «Ο Λευκός Νέγρος», όπου ο Μέιλερ επαινεί τον Χίπστερ, ένα κράμα αφροαμερικανικής εμπειρίας και λευκής φιλοσοφικής ψυχοπαθολογίας, ο συγγραφέας βρίσκεται πάλι στο λογοτεχνικό και κοινωνικό προσκήνιο. Ο Χίπστερ έχει αφομοιώσει τη μοίρα του νέγρου, ο οποίος γνωρίζει μέσα στα κύτταρά του ότι η ζωή είναι πόλεμος. Εχει όμως και τον επιθετικό δυναμισμό ενός ψυχοπαθή, ο οποίος «δολοφονεί - αν έχει το θάρρος - από την ανάγκη να εξαγνίσει τη βιαιότητά του διότι, εάν δεν μπορεί να αδειάσει το μίσος του, τότε δεν μπορεί να αγαπήσει». Το πορτρέτο του Χίπστερ αποδείχθηκε προφητικό όχι μόνο για τη γενιά του 1960 αλλά και για τον ίδιο τον Μέιλερ. Στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης συλλαμβάνεται για απόπειρα ανθρωποκτονίας της δεύτερης συζύγου του και η «ποινή» που του επιβάλλεται είναι μόνο δώδεκα μέρες εγκλεισμού του σε ψυχιατρική κλινική.

Ωστόσο Το Χρονικό μιας Εποχής δεν αποτελεί μια μεταμφιεσμένη αυτοβιογραφία αλλά μια ειλικρινή προσπάθεια σκιαγράφησης της αμερικανικής ταυτότητας με τα υπέρ και τα κατά της, καθώς και μια γενναία κριτική της αμερικανικής μεταπολεμικής πολιτικής ζωής που μόνο ένας τολμηρός μυθιστοριογράφος με σπάνια δημοσιογραφική ικανότητα θα μπορούσε να προσφέρει. Αποσπάσματα από το Τραγούδι του Δήμιου, το κορυφαίο αυτό μυθιστόρημα που αφηγείται τη ζωή και την εκτέλεση του θανατοποινίτη Γκάρυ Γκίλμορ, κεφάλαια από τις Στρατιές της Νύκτας που καταγράφουν την αντιπολεμική πορεία στο Πεντάγωνο το 1967 ή περιγραφές των προεκλογικών εκστρατειών για τις προεδρίες του 1960, του 1968 και του 1972, καθώς και σαρκαστικά πορτρέτα πολιτικών όπως του Νίξον, του Τζόνσον, του Μακάρθυ αποκαλύπτουν το μυθιστορηματικό και δημοσιογραφικό ταλέντο του συγγραφέα και τον καθιστούν αναπόφευκτα ένα δημόσιο πρόσωπο, ικανό όχι μόνο να περιγράφει αλλά και να επηρεάζει την κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας του.



Ντόρα Τσιμπούκη (αναπληρώτρια καθηγήτρια Αμερικανικής Λογοτεχνίας)

ΤΟ ΒΗΜΑ , 26-05-2002