Ο γέρος του Μοριά ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Κολοκοτρώνα! Κολοκοτρώνα! Έτσι λέγανε τα τουρκάκια, στα βάθη της Ασίας καί το αίμα τους πάγωνε. Η φαντασία τους έπλαθε τεράστιο γίγαντα με τρία μάτια. Το μεσανό, πελώριο, απάνω από τη μύτη, στα κούτελο. Τον θέλανε τριχωτό σαν αρκούδα με φοβερά δόντια κάπρου γυριστά, κοφτερά σα χατζάρια. Καί πώς τον φτιάσανε οί Ευρωπαίοι, Μεγαλοκέφαλο, μας τον λέει ο Μέντελσον, τρομερόν ατσίγγανο μ' αλλήθωρα μάτια. Και οί άλλοι πού τον είδαν από κοντά , Μυτερό, σταχτόχρωμο βράχο - μας τον παρουσιάζει ο Έμερσον - απ' αυτούς πούναι σπαρμένοι στο Αιγαίο πέλαγο "σκοπελοπρόσωπο" τον ονομάζει κι ό Σούτσος - άγρια μορφή, σκαμμένη από τον καιρό, χαλασμένη από τον πόλεμο, φαγωμένη από την αδιάκοπη ανησυχία, όμοια με βράχο πού τον δέρνουν τα κύματα. Κι αυτός ό Γάλλος συνταγματάρχης Βουτιέ, πούκαμε μαζί του στην Τρίπολη, σ' ολάκερη την πολιορκία, του κολλάει "une enorme moustache" - ένα μουστάκι πελώριο. Ή μαγεία του παραμυθιού σκλαβώνει ή προοπτική των βάθρων παραμορφώνει. Μα δε λέω να σαρώσουμε τα κατορθώματα της ποιητικής άδειας, ούτε να βγάλουμε από τους ήρωες την αστραφτερή πανοπλία του θρύλου, για να τους δούμε θεόγυμνους Δε λέω να σπάσουμε άφοβα τα βάθρα, για να γκρεμίσουμε τους ευεργέτες, μα για να τους αγκαλιάσουμε σφιχτά, με λαχτάρα, με λατρεία ζεστή και ανθρώπινη. Ένας νέος είχε 'ρθει από τα βάθη της Ανατολής, στα 1823, πρόσφυγας στην Τρίπολη. Με φαντασία γεμάτη από τα παραμύθια της Ασίας για τον Κολοκοτρώνη, έτρεξε, άμα έφτασε, στο σπίτι του, να ιδεί το υπεράνθρωπο τέρας Βρήκε κόσμο πολύν εκεί πέρα. Ό Γέρος ήταν μ' άλλους καπεταναίους σε μια ισόγεια κάμαρη, αμέσως μετά την αυλή. Λαός κι αρματωμένοι ακόλουθοι φράζανε την πόρτα. Ό νέος δεν μπορούσε να δει τίποτα έσπρωχνε καί σπρωχνότανε, ν' ανοίξει δρόμο.[...]