Πατμιακή βιβλιοθήκη: Κατάλογος των εντύπων (15ος-19ος αι.)

Όταν το 1996 ο υπογράφων, ερευνητής ακόμα του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών, σήμερα Τμήματος Νεοελληνικών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Ε.Ι.Ε., και ο τότε βιβλιοθηκάριος της Ι. Μονής του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου διάκονος Χρυσόστομος Φλωρεντής ολοκληρώναμε την έκδοση του τρίτομου Καταλόγου των εντύπων της Πατμιακής Βιβλιοθήκης, γνωρίζαμε ότι η διαδικασία εμπλουτισμού του ιστορικού πυρήνα της βιβλιοθήκης με παλαιά έντυπα βιβλία δεν επρόκειτο να έχει ημερομηνία λήξης.
Δωρεές, αφιερώσεις, κληροδοτήσεις, παραχωρήσεις από τρίτους ήταν και εξακολουθούν έως τις ημέρες μας να είναι οι συνηθέστεροι δρόμοι εισαγωγής στη βιβλιοθήκη έντυπου υλικού. Ήδη στον τελευταίο τόμο της Πατμιακής Βιβλιοθήκης δημοσιεύονται και νεώτερες προσκτήσεις βιβλίων με περίοδο έκδοσης τους κάτω του 20ού αιώνες, τα οποία είχαν εισαχθεί μετά το 1990 μέσα ακριβώς από παρόμοιους διαύλους. Έκτοτε το εισηγμένο στο μεταξύ νέο υλικό περίμενε, μέχρι πριν από λίγο την καταγραφή του ώστε, να ενταχθεί στο βιβλιακό σύνολο που είχε γίνει προηγουμένως προσιτό στην επιστημονική έρευνα ύστερα από τη δημοσίευσή του στις εκδοτικές σειρές του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών.
Ασφαλώς η νέα συγκομιδή παλαιών εντύπων μπορεί να μην έχει την αξία μαρτυρίας για την κίνηση και χρήση του βιβλίου στον μοναστικό χώρο όπως συμβαίνει με όσα συγκροτούν τον ιστορικό κορμό της βιβλιοθήκης (εξαίρεση οι περιπτώσεις που κτήτορες και αναγνώστες τους υπήρξαν πατέρες ή αδελφοί της Μονής), όμως η δημοσίευση του καταλόγου τους αποδεικνύεται πολλαπλά χρήσιμο εγχείρημα, όταν μάλιστα η καταγραφή δεν περιορίζεται απλώς στην απαρίθμηση τίτλων αλλά ενσωματώνει και κάθε πληροφορία αποτυπωμένη τυχόν στις σελίδες τους (κτητορικά, σημειώματα από την ανάγνωσή τους, ενθυμήσεις κ.ά.). Απεικονίζονται έτσι μερικές από τις πτυχές της ιστορικής διαδρομής των καταγραφόμενων εντύπων όσο και τα αναγνωστικά ενδιαφέροντα των κατόχων τους, ενώ παράλληλα η συμβολή μιας τέτοιας δημοσίευσης εμφανίζεται από βιβλιολογική άποψη περισσότερο από σημαντική τη στιγμή που μπορεί να φέρνει στο φως άγνωστους και αθησαύριστους από την ελληνική βιβλιογραφία τίτλους σωζόμενων βιβλίων.
Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά αναγνωρίζονται στην παρούσα καταγραφή, η οποία έχει δομηθεί στη βάση και το πρότυπο του τρίτομου καταλόγου της Πατμιακής Βιβλιοθήκης αποτελώντας την πρώτη συνέχειά του.