Οι κλέφτες της Φώκαιας

Ο Θεστορίδης, ο ποιητής της Φώκαιας, είναι αντιμέτωπος με ένα αδυσώπητο δίλημμα: ή θα προδώσει τη λυρική του τέχνη συνθέτοντας το έπος που του έχει παραγγείλει ο ανελέητος άρχοντας Υψήνορας για να δοξάσει τα ανδραγαθήματά του, ή θα καταλήξει σκλάβος στα πλοία του. Απρόσμενα, βρίσκεται στο δρόμο του ένας τυφλός, ο Όμηρος, βίαια διωγμένος από την Κύμη. Αναγνωρίζοντας το ταλέντο του ξένου, ο Θεστορίδης τον παίρνει υπό την προστασία του, αλλά τον κρύβει από τους Φωκαείς για να μην απειληθεί η δική του θέση ως αοιδού. Ο Όμηρος προσφέρεται να τον σώσει από το αδιέξοδο συνθέτοντας ο ίδιος τη Φωκαΐδα, στα πρότυπα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, αλλά το αντίτιμο που αδίστακτα ζητά είναι βαρύ: να πάρει πράγματι εκείνος τη θέση του μοναδικού αοιδού της πόλης, και μαζί την Αλκίππη, τη σύντροφο του ντόπιου ποιητή.

Σκηνοθετώντας με πανουργία τη βραδιά της δημόσιας απαγγελίας, ο Θεστορίδης δραπετεύει για πάντα, μαζί με την Αλκίππη, από τη Φώκαια. Στη Χίο πια, εκείνη έχει το αγρόκτημα των ονείρων της κι αυτός καθιερώνεται ως ο ποιητής της πόλης, χρησιμοποιώντας αλλά και συμπληρώνοντας τα έργα του Ομήρου. Όλα δείχνουν πως οι δυο τους θα καταφέρουν επιτέλους να ζήσουν μια ασφαλή κι ευτυχισμένη ζωή. Δεν έχουν όμως υπολογίσει την οργή του Ομήρου, που έρχεται στο κατόπι τους, τις αντίθετες βουλές των ανθρώπων και των θεών, που είναι όλοι, καθένας με τον τρόπο του, οι κλέφτες της Φώκαιας.

Το τι συνέβη όταν ο Όμηρος έφτασε στη Φώκαια της Μικράς Ασίας και γνώρισε τον ποιητή Θεστορίδη μάς το περιγράφει μία απ’ τις ελάχιστες σωζόμενες «βιογραφίες» του Ομήρου: εκείνη του αυτοαποκαλούμενου Ηρόδοτου, για τον οποίο το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως δεν ήταν πράγματι ο διάσημος ιστορικός από την Αλικαρνασσό. Ξέρουμε ακόμη ότι αυτός ο Βίος Ομήρου είναι πολύ μεταγενέστερος των γεγονότων που τάχα περιγράφει και, χωρίς αμφιβολία, εντελώς ανακριβής. Γιατί, αλήθεια, ο Όμηρος να καταδιώξει με τέτοια μανία τον Θεστορίδη; Πώς θα μπορούσε να κλαπεί η πνευματική δημιουργία σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε καν η ιδέα της ιδιοκτησίας του ποιητικού έργου; Τι έχει να μας πει αυτό το ψευδοϊστορικό ανέκδοτο για την κυριαρχία του ομηρικού έργου στην πνευματική παράδοση της Ελλάδας και της Δύσης;

Χωρίς να φιλοδοξεί να απαντήσει σε όλα αυτά, το μυθιστόρημα του Μανώλη Μελισσάρη αφηγείται το ίδιο φωκαϊκό επεισόδιο, όχι πια από τη σκοπιά του Ομήρου αλλά του Θεστορίδη – του συναρπαστικού αυτού χαρακτήρα, τον οποίο ο ψευδο-Ηρόδοτος μεταχειρίστηκε άδικα, σαν αρνητικό φόντο στη δημιουργία του ομηρικού μύθου. Έρχεται έτσι, ίσως και με λίγο ανόσια διάθεση, να συμπληρώσει τα κενά, παρακολουθώντας τον χαμένο ποιητή καθώς αγωνίζεται, αποφασισμένος αλλά και τραγικός, να διασώσει την τέχνη του και να δώσει νόημα στην περιπέτεια της ζωής του.