Η ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως ΙΙ

Η Ιστορία του Mendelssohn δεν είναι από τα βιβλία που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε. Πολύ περισσότερο, δεν είναι μία εξωραϊσμένη "εθνική ιστορία" του νεώτερου Ελληνισμού, γεμάτη με ήρωες και αγίους. Μέσα στις σελίδες της ο αναγνώστης δεν θα διαβάσει ούτε για τις ανδραγαθίες των δυτικών ιπποτών που ξεκίνησαν σαν άλλοι σταυροφόροι μίας παρωχημένης εποχής, για να ελευθερώσουν την αρχαία κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, τη σκλαβωμένη στους τούρκους Ελλάδα. Αντιθέτως, θα δει όλον τον πόνο,τα πάθη και τους αγώνες των τελευταίων έξι αιώνων του Ελληνισμού. Θα δει ηρωισμούς να ανατρέπονται από προδοσίες και αυτοθυσίες να αμαυρώνονται από ανθρώπινα πάθη.

Ο Mendelssohn αποδομεί εθνικούς μύθους και ξεγυμνώνει κοινώς αποδεκτά ψεύδη αφού είναι ο αληθινός κι αλάθευτος προφήτης του χθες, ο ιστορικός που τολμά να πει όλα όσα κι οι άλλοι γνωρίζουν αλλά δεν έχουν το θάρρος να τα καταγράψουν. Και σε αυτό συνίσταται η διαχρονικότητά του. Σφοδρός φιλέλληνας ο ίδιος, δεν διστάζει να μεμφθε! όλα τα άσχημα των Νεοελλήνων και συνάμα να επαινέσει τις αρετές τους. Σαν άλλος κόμης de Gobineau, ξοδεύει αφειδώς τα αποθέματα αγάπης των Νεοελλήνων προς το πρόσωπο του αφού τολμά να δηλώσει ευθαρσώς πως οι θεωρίες του Φαλλμε-ράϋερ είναι μεν λανθασμένες, αλλά συνάμα και ότι η δουλεία αιώνων έχει αφήσει βαθειά τα σημάδια της πάνω στο κορμί και την ψυχή των ραγιάδων κι ενίοτε έχει αλλοιώσει το φρόνημα και την ψυχοσύνθεση τους.

Ο συγγραφέας δεν ζητά φίλους και οπαδούς. Δεν ζητά καν να χαλυβδώσει εθνικό φρόνημα στον λαό. Αυτές είναι δουλειές άλλων. Ο Mendelssohn ξέρει καλά πως απευθύνεται σε έναν αυτοκρατορικό λαό και ζητά να τον αφυπνίσει, να τον βοηθήσει να αποκτήσει την αυτογνωσία του, που θα τον απαλλάξει από τα φοβικά σύνδρομα του χθες που προσιδιάζουν σε λαό προτεκτοράτου. Στην επτάτομη ιστορία του περιγράφει την εθνογέννεση του Νέου Ελληνισμού,την αναγέννηση μίας αρχαίας φυλής μέσα από τις τέφρες αιώνων δουλείας, σφαγών και ατιμώσεων. Κι αυτή είναι η μέγιστη προσφορά του στον νέο Έλληνα. Όποιος δεν έχει διαβάσει τους επτά αυτούς τόμους δύσκολα θα μπορέσει να ισχυριστεί ότι έχει αποκτήσει σφαιρική εικόνα για τον σημερινό Έλληνα και την ιστορική πορεία που διαμόρφωσε τη σύγχρονη ιδιοπροσωπεία του.