Αναρχισμός και δημοκρατία

1897. Λίγο πριν τη λήξη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού, όταν εφαρμόστηκαν ποικιλοτρόπως και σε διαφορετικό βαθμό τα μεγάλα οράματα της Πρώτης Διεθνούς (πολύ πιο εκτεταμένα το κομμουνιστικό μοντέλο και λιγότερο αλλά εμβληματικά το αναρχικό) δύο κορυφαίες προσωπικότητες του ιταλικού και του διεθνούς αναρχισμού, ο Ερρίκο Μαλατέστα και ο Φραντσέσκο Σαβέριο Μερλίνο, συζητούν μέσα από διαδοχικές δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (όχι μόνο αναρχικά) για τα ζητήματα της δημοκρατίας (και της θεωρητικής και πρακτικής σχέσης της με την αναρχία), της αντιπροσώπευσης, της συμμετοχής ή μη στις εκλογές, του επηρεασμού ή όχι των εκλογέων, της επιλογής του μικρότερου κακού ή της άκαμπτης υπεράσπισης ιδεών και πρακτικών σε οποιεσδήποτε συνθήκες, της χρησιμότητας του καταμερισμού της εργασίας, της ανάγκης ή μη ύπαρξης κατασταλτικών σωμάτων στην κοινωνία που και οι δύο ποθούν προκειμένου οι πολίτες να νιώθουν ασφαλείς και ελεύθεροι, με λίγα λόγια όλα αυτά που θα απασχολήσουν σοσιαλιστές, κομμουνιστές και αναρχικούς είτε στις σοσιαλκομμουνιστικές (Ρωσία, Κίνα, Κούβα) είτε στις αναρχικές (Ισπανία '36, Ουκρανία '19-'21) επαναστάσεις του 20ού αιώνα. Τα οποία, όμως, ζητήματα συνεχίζουν και σήμερα να ταλανίζουν (και ορθώς) όσες και όσους τοποθετούνται στην πλευρά της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης, καθιστώντας τη μελέτη αυτής της συζήτησης «από τα παλιά» άκρως ενδιαφέρουσα και επίκαιρη.