Οπτικο-ακουστική επικοινωνία

Το παρόν εγχειριδίο είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει επιστημονικές έρευνες στην παραγωγή και τη σκηνοθεσία τηλεόρασης που αφορούν συγκεκριμένους αισθητικούς παράγοντες. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει εμπειρικές μελέτες που αναφέρονται στην κριτική ανάλυση και την αισθητική των τηλεοπτικών εικόνων, ειδικά, και των τηλεοπτικών προγραμμάτων, γενικότερα. Το τρίτο και τελευταίο μέρος περιλαμβάνει ειδικές μελέτες στην επιστημονική έρευνα των οπτικοακουστικών μέσων επικοινωνίας.




Η Επικοινωνία στην εποχή μας έχει πάρει νέες διαστάσεις κυρίως λόγω των Νέων Τεχνολογιών και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Η ανάπτυξη και οι εφαρμογές των επιστημών διαχείρισης της πληροφορίας οδήγησε σε μια νέα θεώρηση της Επικοινωνίας, ενώ τα δημόσια και κυρίως τα ιδιωτικά δίκτυα μαζικής σχέσης προς αυτήν δημιούργησαν ένα νέο τύπο εξουσίας, την εξουσία των ΜΜΕ.


Αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι η δημιουργία πολλών νέων ζητημάτων καθώς και η θεώρηση κλασικών με νέους όμως όρους. Θέματα όπως προπαγάνδα, αξιοπιστία, δεοντολογία, όρια, ιδιωτικός και δημόσιος χώρος, εξουσία, διαφήμιση, εκπαίδευση, πληροφόρηση, αλλά και δημοκρατία, «μέσος πολίτης», «κανονικός» άνθρωπος, αλήθεια και ψεύδος, αποκτούν τώρα μια νέα υπόσταση, εμπλεκόμενα, ως πρωταγωνιστές, όπως σοφά παρατηρεί ο Ν. Postman, σε μία παγκόσμια ­μέχρι θανάτου­ κουλτούρα θεάματος.


Τα θέματα αυτά ήδη αποτελούν αντικείμενο μελέτης στον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο με αποτέλεσμα τη δημιουργία της σχετικής γνώσης και τεχνογνωσίας. Στον ελληνικό χώρο δημιουργούνται, στις αρχές της δεκαετίας μας, τρία πανεπιστημιακά τμήματα με σκοπό την κάλυψη από θεωρητική και εφαρμοσμένη πλευρά των σπουδαιότερων όψεων του φαινομένου της Επικοινωνίας και των ΜΜΕ. Συγχρόνως αρχίζει να συστηματοποιείται και η έκδοση των σχετικών βιβλίων και εγχειριδίων από τη διεθνή κυρίως βιβλιογραφία, που ως αυτή την ώρα ήταν πολύ περιορισμένα στη γλώσσα μας.


Σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να ενταχθεί και το βιβλίο «Οπτικοακουστική επικοινωνία, έρευνες στην παραγωγή, κριτική και αισθητική της τηλεόρασης», του καθηγητή του Πανεπιστημίου Concordia του Καναδά Νίκου Μεταλληνού.


Ο καθηγητής Μεταλληνός, ήδη διεθνώς γνωστός για τις εργασίες του πάνω στην αισθητική της τηλεόρασης, στη σκηνοθεσία και παραγωγή στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση καθώς και στην ερευνητική μεθοδολογία των μέσων, έχει 25χρονη παρουσία σε αυτόν τον επιστημονικό χώρο, κυρίως στη βορειοαμερικανική ήπειρο.


Οι συγκεκριμένες έρευνες και μελέτες στην αισθητική της τηλεόρασης, που για πρώτη φορά εμφανίζονται στη γλώσσα μας, προσφέρουν τόσο στον φοιτητή και σπουδαστή του χώρου όσο και στον δημοσιογράφο και στον άνθρωπο των μέσων γενικότερα, έναν ευχάριστο περίπατο στον «περιβάλλοντα χώρο» του μηνύματος των μέσων, στο χώρο που εξετάζει, δηλαδή, εκτός από θέματα όπως τα χαρακτηριστικά στοιχεία του φωτισμού, του χρώματος, του χώρου, του χρόνου, της κίνησης και του ήχου, την αντίληψη, τη γνώση και τη σύνθεση - δομή της τηλεοπτικής εικόνας.


Σε συμφωνία λοιπόν με τον J. Dewey για τη σημασία τής «παράλληλα αποκτώμενης» γνώσης και τους Ε. Carpender και Μ. McLuhan για το πώς θα «αποκτήσουμε μια αντίληψη του κόσμου στον οποίο ζούμε», ο Ν. Μ. έρχεται με τις μελέτες στην παραγωγή και σκηνοθεσία της τηλεόρασης (κεφ. 1), τις μελέτες στην κριτική ανάλυση και στην αισθητική αξιολόγηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων (κεφ. 2), καθώς και τις μελέτες στην επιστημονική μεθοδολογία έρευνας στα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας (κεφ. 3), να προσθέσει σημαντικές ψηφίδες στη γραμματική και στο συντακτικό των τηλεοπτικών εικόνων.

Μιχάλης Μεϊμάρης, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 08-02-1998