Η ευτυχής παγκοσμιοποίηση

Περισσότερο, ίσως, από κάθε άλλο βιβλίο ο Μινκ αποδεικνύεται ριζοσπαστικά διεισδυτικός στην "ευτυχισμένη παγκοσμιοποίηση". Σε μια εποχή όπου η παγκοσμιοποίηση, μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, προκαλεί τόσες συζητήσεις και εξάπτει τα πνεύματα, είναι φυσικό ο λόγος του Μινκ να είναι χρήσιμος.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για την παγκοσμιοποίηση ο καθηγητής της London School of Economics Τζον Γκρέι (Απατηλή αυγή. Οι αυταπάτες του παγκόσμιου καπιταλισμού, εκδόσεις Πόλις, βλέπε «Βιβλία» της 9ης Μαΐου 1999) άσκησε τεκμηριωμένη κριτική στο δόγμα του αγγλοσαξονικού μοντέλου το οποίο προωθείται ως η μοναδική λύση για τον αιώνα που έρχεται.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα της Απατηλής αυγής, η Αμερική ενώ προβάλλεται ως η πρωτοπόρος ενός ανερχόμενου πολιτισμού, στην ουσία είναι καταδικασμένη σε κοινωνική αποδιάρθρωση και χάνει συνεχώς έδαφος στους πολιτισμούς και στις χώρες που δεν έχουν λησμονήσει ότι η αγορά λειτουργεί καλύτερα όταν ενσωματώνεται στην κοινωνία.

Αντίθετα με τον Γκρέι σήμερα πολλοί αναλυτές (ένας από αυτούς είναι και ο Alain Minc) έχουν καταλήξει στην άποψη ότι η παγκόσμια οικονομία έχει πλέον εισέλθει σε μια συνολικά νέα φάση και ότι οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης θα ξεπεράσουν κάθε προηγούμενο στο εμπόριο, στην τεχνολογία και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο Alain Minc ­όπως και στα προηγούμενα έργα του εκφράζοντας μια αντισυμβατική σκέψη­ επιχειρεί ριζοσπαστική εμβάθυνση στους μύθους και στην πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης.

Ένθερμος υποστηρικτής του αμερικανικού καπιταλισμού, ο Alain Minc στέκεται με ενθουσιασμό στην ευελιξία και στην τόσο χαρακτηριστική ικανότητα της αμερικανικής οικονομίας να αφομοιώνει τους ανθρώπους, τις ιδέες και τα σχέδια (σ. 33).

Σύμφωνα με τον γάλλο συγγραφέα, το αμερικανικό άλμα κατεδαφίζει την παλιά μπροντελιανή θεωρία η οποία περιγράφει το κέντρο της οικονομίας του κόσμου να μετατοπίζεται από τη Βενετία στο Αμστερνταμ, από το Αμστερνταμ στο Λονδίνο, από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη, από τη Νέα Υόρκη στο Λος Αντζελες και από το Λος Αντζελες στο Τόκιο ή στη Σαγκάη. Το παιχνίδι δεν είναι πια αυτό, υποστηρίζει ο Minc, καθώς η σημερινή αναγεννημένη αμερικανική οικονομία μπορεί αύριο να υποχωρήσει.

Ο Minc αποδίδει μεγάλη σημασία στον ρόλο της τεχνολογίας. Πιστεύει ότι όσο πιο πολύ θα είναι προσιτή η τεχνολογία τόσο περισσότερο ανοιχτό θα είναι το παιχνίδι, τόσο περισσότερο ανατρέψιμες θα είναι οι κεκτημένες θέσεις. Θεωρεί απαραίτητη την αποδοχή των νέων κανόνων του παιχνιδιού, προκειμένου η Ευρώπη να ανακτήσει ένα προβάδισμα. «Οι χώρες μας δεν είναι πια οι εισοδηματίες του μοντερνισμού, δεν είναι ωστόσο ούτε προκαθορισμένα θύματα, ξαναγίνονται κατά παράδοξο τρόπο κύριοι του μέλλοντός τους» γράφει χαρακτηριστικά (σ. 34).

Τίποτε δεν είναι εκ προοιμίου προδιαγεγραμμένο τονίζει ο Minc και επικαλείται το αμερικανικό παράδειγμα όταν προ δεκαπενταετίας οι ΗΠΑ κατάφεραν να καλύψουν το χαμένο έδαφος (απέναντι στους Ιάπωνες) στον τομέα των νέων τεχνολογιών και, αποκαθιστώντας την πρωτοκαθεδρία τους, απέδειξαν σε όσους αμφέβαλλαν ότι καμία βιομηχανική αναμέτρηση δεν είναι προδιαγεγραμμένη, ότι οι ηττημένοι της μιας ημέρας μπορούν υπό ορισμένες συνθήκες να είναι οι νικητές του αύριο και ότι η παγκοσμιοποίηση δεν καθορίζει κάποιο είδος αδιαμφισβήτητης ιεραρχίας.

Σύμφωνα με τον Alain Minc, απέναντι στο ενιαίο και συγκεντρωτικό κράτος-έθνος έχουμε δύο δυνατές επιλογές: είτε να μαζευτούμε κάτω από τα «προστατευτικά του φτερά» και να αγνοήσουμε αυτό που συμβαίνει γύρω μας είτε να αισθανθούμε δυνατότεροι μέσα στην αναταραχή, να αρπάξουμε την ευκαιρία και να αποκτήσουμε ακόμη μεγαλύτερη παρουσία ανά τον κόσμο. Και αναφερόμενος στη χώρα του τη Γαλλία υποστηρίζει ότι αυτή «τα καταφέρνει πολύ καλύτερα από ό,τι και η ίδια νομίζει, ενώ οι αγορές την εμπιστεύονται περισσότερο από ό,τι οι αιωνίως επιφυλακτικές και υποχονδριακές ελίτ της» (σ. 26).

Για τον Minc η γαλλική εξαίρεση (l' exception francaise) βρίσκει πάντα κάπου να φωλιάσει: παραμερισμένη από το πεδίο της ιστορίας και στη συνέχεια της πολιτικής βρήκε καταφύγιο στην οικονομία υπό την καθοδήγηση εκείνων των «ελίτ» που σπεύδουν να φαντάζονται την «άλλη πολιτική» (l' autre politique), (σ. 20). «Η αποδοχή της πραγματικότητας δεν είναι έγκλημα και η προτίμηση προς τη λογική παρά προς το συναίσθημα παραμένει μια υγιής αντίδραση» καταλήγει ο Alain Minc.

Σωτήρης Ντάλης, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 11-07-1999