Το φιλί ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Ο τίμιος άντρας δεν κρατάει ποτέ για λογαριασμό του ούτε ένα κλεμμένο φιλί: το επιστρέφει αμέσως.

Μαρκ Τουέην

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Από το κανιβαλικό μέχρι το «φαγώσιμο» φιλί, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο φιλί, από το παθιασμένο μέχρι το θανατηφόρο φιλί, το σώμα βρίσκεται συχνά, αν όχι πάντα, στην άκρη των χειλιών. Στην πρώτη και καθοριστική επαφή των χειλιών μπορεί να πάρει φωτιά, περιμένοντας μέχρι το τέλος της ζωής του να επαναληφθεί η μοναδική αυτή στιγμή. Μπορεί ακόμη να ζητήσει κι άλλα φιλιά και να χαθεί μέσα σε αυτά. Μπορεί να χρησιμοποιήσει τα φιλιά του για να εκδηλώσει τη στοργή και τον έρωτά του, μπορεί όμως και να τα εκμεταλλευτεί για να προδώσει, να απειλήσει, να καταστρέψει.

Μέσα από τα φιλιά του, το σώμα μιλάει, συνήθως για να εκφράσει όσα δεν καταφέρνουν να πουν οι λέξεις. Όπως, όμως, και οι λέξεις, έτσι και τα φιλιά δεν έχουν πάντα την ίδια σημασία ούτε λένε πάντα την «αλήθεια».

Το φιλί είναι πρώτ’ απ’ όλα μια στοματική πράξη: Το δίνουμε με τα χείλη και είναι ένα «στοματικό σήμα», όπως μας λέει στις σελίδες που ακολουθούν ο Αλαίν Μονταντόν. Όμως, το σώμα φιλάει από παντού και, ομοίως, δέχεται παντού τα φιλιά των άλλων. Από τα χείλη ώς τα μάτια, περνώντας από το λαιμό και τους ώμους, τα χέρια και τα πόδια, το σώμα είναι μια επιφάνεια που προσφέρεται για φιλιά και η οποία, μέσα από τα φιλιά, παραχωρείται στον άλλον.

Γι’ αυτό και το φιλί συνοδεύει άλλοτε το κλάμα κι άλλοτε το χαμόγελο, συνδέοντας τόσο τα σώματα όσο και τις ψυχές. Πώς μπορεί, όμως, να αποκωδικοποιήσει κανείς τη γλώσσα αυτή; Τι είδους σχέση εδραιώνεται μέσω του φιλιού; Υπάρχει, άραγε, μια οικουμενική γραμματική, ικανή να μας καθοδηγήσει στην ανάλυση αυτής της πράξης;

Αντλώντας παραδείγματα από τη λογοτεχνία, ο διανοητής Αλαίν Μονταντόν μάς προτείνει μια μικρή φαινομενολογία του φιλιού, ξεδιπλώνοντας τους χίλιους και έναν τρόπους με τους οποίους φιλιούνται οι άντρες και οι γυναίκες. Κι αυτό δεν είναι μικρό πράγμα. Γιατί, όσο κι αν μοιάζει πράξη φυσική, το φιλί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον εκάστοτε πολιτισμό και συχνά αλλάζει σημασία. Δεν πρόκειται μόνο για μια μορφή σωματικής έκφρασης, αλλά και για μια συμβολική γλώσσα.

Από τον πρόλογο, Μικέλα Μαρτσάνο

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛΙ…

Τι είναι το φιλί; Ένα μυϊκό παιχνίδι των χειλιών ή ένα υπέροχο χάδι, η εξαίσια μέθη ενός γλυκού στόματος, την οποία υμνεί ο Βερλαίν;