Νυχτερινό ατύχημα

Tι ακριβώς είναι μια «χαμένη αρμονία»; Το ίδιο αναρωτιέται κι ο αφηγητής αυτού του εκπληκτικού, μικρού και συμπυκνωμένου μυθιστορήματος που, αφού το καταπιείς, εκρήγνυται μέσα σου σε σοφές ιαματικές δόσεις καλαισθησίας, μελαγχολίας και συγκίνησης.
Γι' άλλη μια φορά, ο Patrick Modiano, αυτός ο ευπατρίδης της νοσταλγίας, καταδύεται στο σκοτεινό πηγάδι του χρόνου, μήπως και σπάσει το ρεκόρ παραμονής κάτω απ' το σήμερα - με τη διαφορά, ότι, και πάλι, αυτός που κρατάει την αναπνοή του, είναι ο αναγνώστης...
Γι' άλλη μια φορά, στο γνώριμο και γνώριμα συναρπαστικό σύμπαν του Modiano, παρελθόν, παρόν και μέλλον διαλύονται (ή συγχέονται;), καθώς μια ξεκούρδιστη μνήμη πασχίζει να ανασυντεθεί, αναζητώντας το νόημα της ζωής, αλλά και το νόημα της αναζήτησης.

Αντώνης Ιωάννου

Ενα ξακουστό κολέγιο, το Βαλβέρ, μια λατρεμένη πόλη με τις μαγευτικές εξοχές της, το Παρίσι και τα περίχωρά του, και μια ομάδα εύπορων σπουδαστών, «καλών παιδιών», τα οποία στην πραγματικότητα έχουν εγκαταλειφθεί από τους πλούσιους, αλλά παντελώς αδιάφορους γονείς τους. Αυτός είναι ο ιστός τον οποίο στήνει στο μυθιστόρημά του «Νυχτερινό ατύχημα» ο Πατρίκ Μοντιανό, που βάζει τον αφηγητή του (κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την περίπτωση να είναι ο αφηγητής αυτός μια περσόνα του ίδιου) να αναζητεί τους οικοτρόφους του Βαλβέρ είκοσι χρόνια μετά την αποφοίτησή τους, διεξάγοντας μιαν ιδιότυπη έρευνα για το τι απέγινε η τύχη τους. Οπως σημειώνει ο Αντώνης Ιωάννου, ο επιμελητής της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου τού Μοντιανό, «παρελθόν, παρόν και μέλλον» συγχέονται στην αφήγησή του, «καθώς μια ξεκούρδιστη μνήμη πασχίζει να ανασυντεθεί, αναζητώντας το νόημα της ζωής, αλλά και το νόημα της αναζήτησης». Το δράμα που πάνω απ' όλα παίζεται στις σελίδες του «Νυχτερινού ατυχήματος» είναι το δράμα της απουσίας οιουδήποτε σημείου αναφοράς των πρωταγωνιστών του. Τα «καλά παιδιά» έχουν τσακιστεί από τις πρώτες ώρες της ζωής τους, αφού χωρίς γονείς και οικογενειακή στέγη είναι υποχρεωμένα να μεγαλώσουν σε έναν σκληρό, στυφό και απρόσωπο κόσμο, ο οποίος δεν έχει την προθυμία να τους προσφέρει το παραμικρό. Γι' αυτό και όταν τα ίδια παιδιά ερωτώνται αν προτιμούν να κάνουν επανάσταση ή να αγναντέψουν ένα όμορφο τοπίο, απαντούν πως το μόνο το οποίο μπορεί να τα ενδιαφέρει είναι το όμορφο τοπίο. Το «Νυχτερινό ατύχημα» είναι ένα βιβλίο για την αβάσταχτη πίεση του αισθήματος της νοσταλγίας, αλλά ποιο, άραγε, μυθιστόρημα του Μοντιανό δεν στρέφεται γύρω από τη νοσταλγία; Η παρατήρηση του Yannick Pelletier (την παίρνω από το «αυτί» της ελληνικής έκδοσης) είναι, νομίζω, πολύ ενδεικτική: «Στα βιβλία τού Μοντιανό διακρίνουμε τις εμμονές του: την επίμονη αναζήτηση ταυτότητας, τον αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη, την αίσθηση της απώλειας, την απουσία τού πατέρα». Το εγώ που αναζητεί συνεχώς τον εαυτό του, ο αδιάκοπος αγώνας να μη χαθεί και, επιπλέον, να ανασυσταθεί το παρελθόν, η έντονη συνείδηση του κενού, όπως και η χαμένη οικογενειακή ενότητα αποτελούν τα κεντρικά μοτίβα και στο «Νυχτερινό ατύχημα», υποδεικνύοντάς μας έναν από τους καλύτερους σύγχρονους Γάλλους συγγραφείς.



ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 25/02/2005