Ιστορία της βιολογίας

Το βιβλίο "Ιστορία της βιολογίας" του Michel Morange προσφέρει μια πλήρη ιστορία των επιστημών των έμβιων όντων από την αρχαιότητα έως τις ημέρες μας. Περιλαμβάνει τομείς που συχνά παραγνωρίζονται, όπως η οικολογία, η ηθολογία ή η βιολογία των φυτών, και ασχολείται εκτενώς με το κοινωνικό και τεχνολογικό πλαίσιο κάθε εποχής την οποία πραγματεύεται.

Φιλοδοξεί να βοηθήσει στο να γίνει κατανοητή η σύγχρονη βιολογία μέσα από την ιστορία της: να εξηγήσει με ποιο τρόπο διαμορφώθηκαν οι έννοιες και τα μοντέλα που χρησιμοποιούν οι σύγχρονοι βιολόγοι και να διερευνήσει τις διαμάχες που απασχολούν τις επιστήμες των έμβιων όντων υπό το πρίσμα της ιστορικής θεώρησης.

Το βιβλίο απευθύνεται στους ερευνητές και τους φοιτητές των επιστημών της ζωής, οι οποίοι συχνά δεν γνωρίζουν επαρκώς την ιστορία του γνωστικού τους αντικειμένου· στους ιστορικούς, για τους οποίους οι επιστήμες αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία· και σε κάθε αναγνώστη που ενδιαφέρεται για την εξέλιξη των ιδεών και την επιστήμη της βιολογίας.

Περιεχόμενα:

1. Η ελληνική και η ρωμαϊκή Αρχαιότητα
-Επιστημονικές παραδοχές
Αυθόρμητη ανάδυση της βιολογίας
Γενικός πίνακας των βιολογικών επιστημών των Ελλήνων και των Ρωμαίων
Η ιπποκρατική Ιατρική
Αριστοτέλης
Η φυσιολογία του Γαληνού
Η Φυσική Ιστορία του Πλίνιου του Πρεσβύτερου
Οι ατομικοί φιλόσοφοι
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
Ο ρόλος της πειραματικής διερεύνησης στην ελληνική επιστήμη και ειδικότερα στην επιστήμη της βιολογίας
Ο Αναξίμανδρος και οι ατομικοί φιλόσοφοι: μία εντελώς μάταιη έρευνα για τους προδρόμους της επιστήμης
-Πόσο επίκαιρες παραμένουν οι παραδοχές;
Εξηγήσεις μηχανιστικές και χημικές
Η εξέλιξη των αναλογιών στα σύγχρονα επεξηγηματικά μοντέλα
Οι "απαρχές" της ιδέας για την ιεραρχική κλίμακα ή η μεγάλη αλυσίδα των έμβιων όντων
Η κληρονομιά που άφησε ο Πλίνιος
Μία τελεολογική θεώρηση παρούσα στο διηνεκές
2. Ο Μεσαίωνας και η αραβο-ισλαμική επιστήμη
-Επιστημονικές παραδοχές
Ο αραβο-ισλαμικός κόσμος
Ο Μεσαίωνας του δυτικού κόσμου
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
-Πόσο επίκαιρες παραμένουν οι παραδοχές;
Η ανάπτυξη των επιστημών δεν αποτελεί μία επίκτητη ιδιότητα
Οι απόκρυφες επιστημονικές συμβολές του Μεσαίωνα στην ανάπτυξη της επιστήμης
3. Η Αναγέννηση (16ος αι.)
-Επιστημονικές παραδοχές
Οι πρόοδοι της ανατομίας και της αναπαράστασης του ανθρώπινου σώματος
Τα εγχειρίδια της φυσικής ιστορίας
Η αλχημεία στην Ιατρική: από τον Παράκελσο ως τον Van Helmont
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
Η μόδα των νεκροτομών
Η θέση της αλχημείας στον κόσμο της επιστήμης
Οι μεταμορφώσεις στην κοινωνική οργάνωση των επιστημών
-Πόσο επίκαιρες παραμένουν οι παραδοχές;
Ας αποκαλύψουμε την πραγματική απόσταση που μας χωρίζει από το παρελθόν
Οι νέες τεχνολογίες ενίοτε είναι παράγοντες διάχυσης εσφαλμένων απόψεων
Η γήρανση ως το αποτέλεσμα δηλητηρίασης
4. Η Κλασική Εποχή (17ος αι.)
-Επιστημονικές παραδοχές
Η ανακάλυψη της κυκλοφορίας του αίματος
Η ανάπτυξη της πειραματικής ποσοτικής ανάλυσης
Η ανακάλυψη του μικροσκοπίου και ο επιστημονικός της αντίκτυπος
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
Η κυκλοφορία του αίματος δεν είναι ένα προφανές φαινόμενο
Το μηχανιστικό μοντέλο της ζωής και τα όριά του
Η ακατανόητη θεωρία της προδιαμόρφωσης (του προσχηματισμού)
Οι αόρατες και έμμεσες επιστημονικές αλλαγές της κλασικής περιόδου
-Πόσο επίκαιρες παραμένουν οι παραδοχές;
Με τι είδους μηχανές συγκρίνονταν τα έμβια όντα;
Τι έχει απομείνει από τη θεωρία του προσχηματισμού
Οι βιολόγοι πρέπει να αποδεχτούν την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων
Η μεταφραστική ιατρική δεν συνιστά καινοτομία!
5. Ο Διαφωτισμός (18ος αι.)
-Επιστημονικές παραδοχές
Ο βιταλισμός
Ταξινόμηση: ο Λινναίος έναντι του Buffon
Η φυσιολογία της αναπαραγωγής
Το φαινόμενο της αναπνοής συνδέεται επιτέλους με μία λειτουργία
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
Οι μεταμορφώσεις του βιταλισμού
Η ταξινόμηση εναντίον της εξέλιξης
Η ταξινόμηση του ανθρώπινου είδους
Priestly και Lavoisier: συνέβαλαν μόνο με ένα πρώτο βήμα προς την ανακάλυψη του φαινομένου της αναπνοής
-Πόσο επίκαιρες παραμένουν οι παραδοχές;
Μία φυσική ταξινόμηση;
Η σύγκριση φυτών και ζώων
Ο Maupertuis, πατέρας της αυτο-οργάνωσης;
6. Ο 19ος αι. (Ι) Εμβρυολογία, Κυτταρική Βιολογία, Μικροβιολογία, Φυσιολογία
-Επιστημονικές παραδοχές
Η ενηλικίωση της εμβρυολογίας
Η γέννηση της κυτταρικής θεωρίας
Η ανάπτυξης της θεωρίας των μικροβίων
Η χρυσή εποχή της φυσιολογίας
-Μία εξ αποστάσεως θεώρηση των παραδοχών
Η καταγωγή της κυτταρικής θεωρίας
Οι επιστήμονες εγκλωβίστηκαν άραγε στις φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις;
Η ένταση ανάμεσα στις χημικές εξηγήσεις και τις εξηγήσεις των δομικών μοντέλων
Εμβρυολογία: αναμένοντας την εξέλιξη;
1859: Annus mirabilis
7. Ο 19ος αι. (ΙΙ) θεωρία της Εξέλιξης, θεωρία της Κληρονομικότητας και της Οικολογίας [...]
8. 20ός αι. (Ι) Η διαφορετικότητα της Λειτουργικής Βιολογίας και η γέννηση της Μοριακής Βιολογίας
9. 20ός αι. (II) θεωρία της Εξέλιξης, Οικολογία, Ηθολογία
10. 20ός και 21ος αιώνας Μετά τις Συνθέσεις