Οι δύο φίλοι

Σ' αυτό το μυθιστόρημα, που ανακαλύφθηκε σε μια βαλίτσα το 1996 αλλά είχε γραφτεί το 1952, ανάμεσα στον "Κομφορμιστή" (1951, εκδ. Πατάκη, 2000) και την "Περιφρόνηση" (1954), ο Μοράβια μας προσφέρει, μέσα από τρεις διαμετρικά αντίθετες πλευρές, την ιστορία μιας φιλίας που δηλητηριάζεται από τον πολιτικό φανατισμό, στη Ρώμη μετά την πτώση του του φασισμού.

Ο Σέρτζιο προσχώρησε στον κομουνισμό για να ξεφύγει από την αδράνεια και την απομόνωση. Για να καταφέρει να προσηλυτίσει τον φίλο τον Μαουρίτσιο, που προέρχεται από πλούσια, αστική οικογένεια, φτάνει στο σημείο να θυσιάσει το πολυτιμότερο αγαθό, την αγάπη.

Σ' αυτό το μεγαλόπνοο μυθιστόρημα, που αναφέρεται στην "ιστορία μερικών νεαρών κομμουνιστών και στις ερωτικές τους περιπέτειες σε σχέση με την πολιτική ιδεολογία" (όπως το τοποθετεί ο ίδιος ο Μοράβια σε μια συνέντευξη του 1953), ο σαρανταπεντάχρονος τότε συγγραφέας αξιοποιεί για πρώτη φορά στοιχεία αυτοβιογραφικά και δοκιμιακά που εντυπωσιάζουν.

"Είναι ένας κόσμος όπου κάθε προσωπική επαφή γίνεται πολιτική πράξη, απογυμνωμένη από τη συναισθηματική της διάσταση και νόημα, με έναν τρόπο που θυμίζει τον τόνο του Κούντερα στην "Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι". Και καθώς ο Μοράβια κατέστρεφε τα χειρόγραφα των έργων που δεν ολοκλήρωνε, το βιβλίο αυτό μας προσφέρει επιπλέον και μια σπάνια ευκαιρία να μπούμε στον μυθιστορηματικό του κόσμο εν τη γενέσει, στη δημιουργία μιας εξαιρετικής αλληγορίας του έρωτα, του πάθους και της πολιτικής."
("Publishers Weekly")

"Ο Αλμπέρτο Μοράβια συνέλαβε έναν τύπο καριερίστα και μηδενιστή, που αφήνει πιο βαθιά τα σημάδια του από οποιαδήποτε ιδεολογία... Διαβάζοντας σήμερα, στο λυκόφως της εποχής του Μπερλουσκόνι, αυτές τις γραμμές, ανατριχιάζουμε με τη δύναμη και την οξυδέρκειά του..."
("The New York Times Book Review")