Μενέλαος Λουντέμης (1912-1977): Ένας πρόσφυγας ποιητής και αγωνιστής

Το 2021, στο καλοκαιρινό μας ταξίδι στη Χαλκιδική, στην Ολυμπιάδα είδα με συγκίνηση την προτομή του Μενέλαου Λουντέμη που έφερε την επιγραφή «Ποιητής - Αγωνιστής» δύο λέξεις που τα κλείνουν όλα. Την προτομή την έστησαν πρόσφυγες για τον επίσης ταλαιπωρημένο πρόσφυγα Λουντέμη. Υποσχέθηκα να γράψω κάτι. Φέτος μάλιστα, χρονιά που τιμούμε τη Μικρασιατική Πληγή 1922, ένας λόγος παραπάνω.
Στην εργασία μου αυτή θα προσεγγίσω αρκετές πλευρές του πολύπλευρου έργου του Λουντέμη, δίνοντας έμφαση από τη μια στον αγωνιστικό χαρακτήρα των δημιουργημάτων του και από την άλλη στην προσφυγιά του 1922.
Ξεκινώ από τη ζωή και το έργο του παρουσιάζοντας στοιχεία από το ανέκδοτο βιβλίο μου: ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ - Ταξίδι παρέα με παλιούς και νέους λογοτέχνες της Πόλης - Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ (19ος – 20ος αι.) - ΞΑΝΘΗ 2016.
Στη συνέχεια θα παρουσιάσω το βιβλίο του Λουντέμη «Ο Κονταρομάχος (Κ. Βάρναλης) και θα παραθέτω αποσπάσματα από δύο εργασίες μου που αναφέρονται στη σχέση του Μενέλαου Λουντέμη με τον Κώστα Βάρναλη (από τα βιβλία μου «Ο ΘΕΙΟ-ΚΩΤΣΟ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» 2014 και «ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ» 2020).
Όσον αφορά συγκεκριμένα τη Μικρασιατική Πληγή 1922, θα προσεγγίσουμε τη λεγόμενη Τετραλογία (Συννεφιάζει, Ένα παιδί μετράει τ΄ άστρα, Αγέλαστη άνοιξη, Κάτω απ΄ τα κάστρα της ελπίδας), παρουσιάζοντας το περιεχόμενο και ορισμένα αποσπάσματα από το κάθε βιβλίο.
Στην επόμενη ενότητα θα παρουσιάσουμε και σχολιάσουμε τρία χαρακτηριστικά «πολιτικά» κείμενα του Μενέλαου Λουντέμη: «Ο Μικρός Σουκρής», «Άουσβιτς» και «Είμαι Καλά».
Ολοκληρώνουμε το βιβλίο μας με τις ενότητες: «Η θέση του Μενέλαου Λουντέμη στις Ιστορίες Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» και «Έργα του Μενέλαου Λουντέμη μεταφρασμένα σε ξένες γλώσσες».
Στον Ποιητικό Επίλογο του βιβλίου θα παραθέσουμε ένα μικρό Ανθολόγιο στίχων του Μενέλαου Λουντέμη.
Θανάσης Μουσόπουλος, καλοκαίρι 2022