Η έννοια της προόδου και η μεθοδολογία της ιστορίας

Όπως είναι γνωστό, η νομιμότητα και η αναγκαιότητα του φιλοσοφικού στοχασμού έχουν αμφισβητηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Έχει π.χ. διατυπωθεί η άποψη ότι τα προβλήματα στα οποία αφιερώθηκαν οι κλασσικές φιλοσοφικές συνθέσεις, όπως του Spinoza ή του Hegel, είναι ψευδοπροβλήματα, που απορρέουν από την παρανόηση της σημασίας ορισμένων όρων, ιδιαίτερα αυτών που αναφέρονται στις ηθικές αξιολογήσεις. Έχει ακόμη λεχθεί ότι ο φιλοσοφικός λόγος είναι μια γλώσσα που επιτρέπει στον μη ειδικό να μιλήσει για προβλήματα που δεν γνωρίζει. Έτσι πολλοί οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι ο φιλοσοφικός στοχασμός είναι περιττός. Τις φιλοσοφικές θεωρήσεις πάνω στη φύση θα πρέπει να υποκαταστήσει μια σύνθεση με βάση τα δεδομένα των επιστημών. Ο φιλοσοφικός στοχασμός πάνω στο ηθικό ή το πολιτικό πρόβλημα και γενικά πάνω στη μοίρα του ανθρώπου είναι, και αυτός, αντιφατικός ή περιττός. Ο καλλιτέχνης μπορεί να δώσει μορφή στις ηθικές μας ανησυχίες πολύ πιο ολοκληρωμένα από ό,τι ο φιλόσοφος.