Σύγχρονη τεχνολογία και αντεγκληματική πολιτική

Ο επίσημος κοινωνικός έλεγχος διευρύνεται παγκοσμίως και αυξάνονται οι μέθοδοι των κρατών για την παρακολούθηση συμπεριφορών, όχι μόνο των υπόπτων για την τέλεση τρομοκρατικών ή εγκληματικών πράξεων, αλλά ολόκληρου του πληθυσμού. Ταυτόχρονα, ο έλεγχος και η επιτήρηση πραγματοποιούνται από απόσταση με τη συνδρομή της σύγχρονης τεχνολογίας, ενώ καίριας σημασίας ζήτημα είναι το εάν αυτός ο τρόπος διαχείρισης της παρέκκλισης, γίνεται με γνώμονα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται αυτή η «μαζική επιτήρηση» των πολιτών στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί τον βασικό προβληματισμό του παρόντος πονήματος, ενώ κάποια από τα βασικά ζητήματα που τίθενται υπό εξέταση είναι: α) κατά πόσον υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στο "πανοπτικό" αρχιτεκτονικό σχέδιο φυλακής του 18ου αιώνα και στον τρόπο με τον οποίο ασκείται η "σύγχρονη" επιτήρηση, β) ποια είναι η μορφή, η έκταση και η αποτελεσματικότητα από τη χρήση και εφαρμογή της υιοθετούμενης τεχνοεποπτείας, και, τέλος, γ) εάν η εισαγωγή της νέας τεχνολογίας στη διαχείριση του εγκληματικού φαινομένου, γίνεται με άξονα τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Συγκεκριμένα, αναλύεται η χρήση της τεχνολογίας σε όλα τα επιμέρους στάδια της σύγχρονης αντεγκληματικής πολιτικής, η οποία αποσκοπεί στην παρακολούθηση υπόπτων, καταδικασθέντων, αλλά και απλών πολιτών, και ειδικότερα: 1) Στο στάδιο της πρόληψης μιας και η επιτήρηση με τεχνικά εποπτικά μέσα όπως κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης (CCTV) ασκείται σε όλους σχεδόν τους δημόσιους, ημι-δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Επιπλέον, οι έλεγχοι μέσω βιομετρικών εφαρμογών ή/και μέσω "έξυπνων" ηλεκτρονικών καρτών (electronic ID Cards), και η αποθήκευση των προσωπικών δεδομένων των πολιτών σε τεράστιες βάσεις δεδομένων, είναι πολύ διαδεδομένοι τελευταία. 2) Στο στάδιο της ποινικής διαδικασίας για την εξιχνίαση αδικημάτων διαμέσου της ανάλυσης του γενετικού υλικού (DNA) του υπόπτου, και 3) Στο στάδιο εκτέλεσης των ποινών όπου περιλαμβάνονται όλες οι νέες μορφές επιτήρησης στο σωφρονιστικό πεδίο, όπως ο κατ’ οίκον περιορισμός υπό ηλεκτρονική επιτήρηση.