Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της ελληνικής δημόσιας διοίκησης

Το ανά χείρας βιβλίο, πραγματεύεται στην παρούσα δεύτερη έκδοσή του και αναλύει με πληρότητα το θεσμό της διοικητικής αποκέντρωσης διαχρονικά, την σχέση της με το συγκεντρωτικό σύστημα οργάνωσης του Κράτους, αλλά και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα ζητήματα που αναφέρονται σε αναπτυξιακά προγράμματα, την εξέλιξη της διοικητικής αποκέντρωσης σε ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται το οργανωτικό πλαίσιο της νυν Αποκεντρωμένης Διοίκησης σε επιμέρους επίπεδα όπως η Γενική Διεύθυνση, η Διεύθυνση, τα Τμήματα, τα Αυτοτελή Γραφεία, βοηθώντας τον πολίτη στην καθημερινή σχέση του με την νέα αποκεντρωμένη μονάδα κρατικής διοίκησης, ιδίως μετά το προσφάτως ψηφισθέν Πρόγραμμα «Κλεισθένης Ι» (Ν. 4555/2018).


Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Β΄ ΕΚΔΟΣΗΣ

XIΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Β΄ ΕΚΔΟΣΗΣ

XVΠΡΟΛΟΓΟΣ Α΄ ΕΚΔΟΣΗΣ

XVIIΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

XXIIIΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κεφάλαιο 1o

Η άσκηση της δημόσιας διοίκησης και η εφαρμογή των διοικητικών

συστημάτων

9Α. Η έννοια της δημόσιας διοίκησης

12Β. Η διάκριση και εφαρμογή των διοικητικών συστημάτων ως στοιχείο άσκησης της δημόσιας διοίκησης

17Γ. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διοικητικών συστημάτων. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτών

171. Εισαγωγικές σκέψεις

192. Το συγκεντρωτικό σύστημα διοικητικής οργάνωσης

203. Το αποκεντρωτικό σύστημα διοικητικής οργάνωσης

4. Η τοπική αυτοδιοίκηση, ως μορφή οργάνωσης της δημόσιας

24διοίκησης

4.1. Η έννοια της τοπικής αυτοδιοίκησης και τα στοιχεία που τη

24συνθέτουν

294.2. Η έννοια της τοπικής υποθέσεως

324.3. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Κεφάλαιο 2ο

Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέντρωσης

35Α. Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέ­ντρωσης υπό την ισχύ των προηγούμενων Συνταγμάτων

41Β. Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέ­ντρωσης κατά το Σύνταγμα του 1975/1986

1. Η διοικητική αποκέντρωση ως θεμελιώδης αρχή διοικητικής οργά-

νωσης του Κράτους και η νομική φύση της συνταγματικής της

41κατοχύρωσης

2. Η διοικητική διαίρεση της Χώρας και τα συνταγματικώς κατοχυ-

43ρωμένα κριτήριά της

3. Το ουσιώδες περιεχόμενο της συνταγματικής κατοχύρωσης της δι-

οικητικής αποκέντρωσης. Το τεκμήριο γενικής αποφασιστικής

αρμοδιότητας των περιφερειακών οργάνων και η θέση της κεντρι-

47κής διοίκησης

56Γ. Η αναθεώρηση του άρθρου 101 από τη Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή το έτος 2001

59Δ. Η αναθεώρηση του άρθρου 101 του Συντάγματος το έτος 2008

Κεφάλαιο 3ο

Η νομοθετική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέντρωσης

63Α. Η περίοδος της Βαυαροκρατίας

631. Το Νομαρχιακό σύστημα (1833-1836)

752. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

783. Το σύστημα των Διοικήσεων και Υποδιοικήσεων (1836-1845)

854. Οι αρμοδιότητες των Διοικητών-Υποδιοικητών

89Β. Η περίοδος της Συνταγματικής Μοναρχίας

1. Η επαναφορά του Νομαρχιακού συστήματος διοίκησης

89(Ν. ΚΕ΄/1845)

932. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

963. Οι αρμοδιότητες των Επάρχων

97Γ. Η περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας

1. Η διατήρηση του Ν. ΚΕ΄/1845 και η εφαρμογή του στα Επτάνησα,

97τη Θεσσαλία και την Ήπειρο

2. Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του Χ. Τρικούπη

100(Ν. ΑΦΝΣ΄/1887 και Ν. ΑΦΞΑ΄/1887)

3. Η επαναφορά του Επαρχιακού συστήματος διοίκησης και η σύσταση

106των Επαρχιακών Συμβουλίων (Ν. ΑΠΟΓ΄/1891 και ΑΠΝΣΤ΄/1891)

4. Η εκ νέου διοικητική διαίρεση του Κράτους και η 2η προσπάθεια

για θεσμοθέτηση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Ν. ΒΧΔ΄/1899 και

109Ν. ΒΧΕ΄/1899)

1155. Η επαναφορά της παλαιάς διοικητικής διαίρεσης (Ν. ΓΥΛΔ΄/1909)

6. Η περιφερειακή διοίκηση της χώρας μετά τους βαλκανικούς

116πολέμους. Ο θεσμός των Γενικών Διοικήσεων

1247. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

8. Η επανασύσταση του θεσμού των Γενικών Διοικήσεων και η

126επέκταση των αρμοδιοτήτων των Νομαρχών

9. Η 3η προσπάθεια για θεσμοθέτηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκη-

131σης (το Ν.δ. της 10 Μαΐου 1923)

142Δ. Η περίοδος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας

1. Ο επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων των Γενικών Διοικητών

142και των Νομαρχών (Ν. 3265/1925 και Ν. 4393/1929)

148Ε. Η περίοδος της κατάλυσης των δημοκρατικών θεσμών

1. Η αύξηση των Νομών και η επαναοριοθέτηση των αρμοδιοτήτων

148των Νομαρχών (Α.Ν. 130/1936 και Α.Ν. 1179/1938)

2. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας για τις διοικητικές υπηρεσίες του

Υπουργείου των Εσωτερικών από τη δικτατορική Κυβέρνηση του

155Ι. Μεταξά (Α.Ν. 1488/1938)

159Στ. Η περίοδος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

1591. Η περιφερειακή διοικητική οργάνωση κατά την κατοχική περίοδο.

163Ζ. Η περιφερειακή διοίκηση της Χώρας μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

1. Η περιφερειακή διοίκηση κατά την περίοδο του εμφυλίου (1945-

1631949)

2. Η περιφερειακή διοίκηση της Δωδεκανήσου μετά την προσάρτησή

167της στην Ελλάδα

3. Η εισαγωγή του θεσμού του «Ημιμονίμου» ή «Επί θητεία» Νομάρ-

169χη (Ν. 893/1949)

176H. H περιφερειακή διοίκηση της Χώρας μετά την ισχύ του Συντάγματος του 1952

1761. Η επαναφορά του «κομματικού» Νομάρχη (Ν.δ. 2679/1953)

2. Η μεταρρύθμιση στην περιφερειακή διοίκηση και η ενίσχυση του

179νομαρχιακού συστήματος (Ν. 3200/1955 και Ν.δ. 3436/1955)

3. Η οικονομική αποκέντρωση με τη σύσταση των Νομαρχιακών

193Ταμείων (Ν.δ. 3620/1956)

4. Ο θεσμός των Γενικών Επιθεωρητών Διοικήσεως και των

196Επιθεωρητών Διοικήσεως (Ν.δ. 3770/1957)

5. Η περιφερειακή διοίκηση στο πλαίσιο του «Οργανισμού του

198Υπουργείου των Εσωτερικών» (Β.δ. 864/1960)

200Θ. Η περιφερειακή διοίκηση υπό την σκιά του δικτατορικού καθεστώτος

2001. Η ανακατανομή των αρμοδιοτήτων των Νομαρχών

2. Ο θεσμός των μετακλητών Νομαρχών και των Αναπληρωτών Νο-

205μαρχών

3. Η αναδιοργάνωση της Νομαρχίας Αττικής. Το Ν.δ. 1147/1972

207«Περί διοικήσεως της Μείζονος Πρωτευούσης»

4. Η σύσταση των Περιφερειακών Διοικήσεων ως ευρύτερων μονά-

209δων αποκεντρωμένης διοίκησης (Ν.δ. 206/1973)

211Ι. Η περιφερειακή διοίκηση κατά τη μεταπολίτευση

2111. Η ανασυγκρότηση του επαρχιακού συστήματος (Ν. 108/1975)

2132. Ο περί Νομαρχών υπ’ αριθμ. 266/1976 Νόμος

3. Η περιφερειακή πολιτική των Κυβερνήσεων του Α. Παπανδρέου

και η καθιέρωση της λαϊκής εκπροσώπησης στους Νομούς και τις

216Επαρχίες (Ν. 1235/1982 και 1416/1984)

Κεφάλαιο 4ο

Ο εκσυγχρονισμός της περιφερειακής κρατικής διοίκησης στα πλαίσια του δημοκρατικού προγραμματισμού

223Α. Ο δημοκρατικός προγραμματισμός στα πλαίσια της περιφερειακής ανάπτυξης

1. Η 4η προσπάθεια για θεσμοθέτηση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης

223(Ν. 1622/1986)

2292. Οι ρυθμίσεις περί του δημοκρατικού προγραμματισμού

2302.1. Τα μεσοχρόνια αναπτυξιακά προγράμματα

2322.2. Τα ετήσια αναπτυξιακά προγράμματα

2343. Η διαίρεση της Επικράτειας σε ευρύτερες Περιφέρειες (Π.δ. 51/87)

Κεφάλαιο 5ο

Η μεταβολή του αποκεντρωτικού status της Χώρας από τη θέσπιση της δευτεροβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης μέχρι και σήμερα

241Α. Η θέσπιση της Δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ανα­μόρφωση του αποκεντρωτικού συστήματος διοίκησης (Π.δ. 30/1996)

276Β. Το νομοθετικό καθεστώς της τέως αποκεντρωμένης κρατικής Περιφέρειας (Ν. 2503/1997)

287Γ. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο της αποκεντρωμένης οργάνωσης του Κράτους με την σύσταση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων (Ν. 3852/2010)

2941. Η μετάβαση από τον «μετακλητό» Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης στον «κομματικά ουδέτερο (;)» Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

3142. Ο δημοσιονομικός έλεγχος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

3172.1. Ο κατασταλτικός έλεγχος των δαπανών

3202.2. Ο προσυμβατικός έλεγχος

3263. Η θέσπιση των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και η μετάβαση στην αιρετή Περιφέρεια

342Δ. Το ζήτημα της στελέχωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης με προσωπικό

3421. Μέσω της στελεχώσεως με τακτικό προσωπικό, με προσωπικό βάσει συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και με ειδικό επιστημονικό προσωπικό, από διαδικασίες που ελέγχονται από το Α.Σ.Ε.Π

3582. Μέσω συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, κατ’ άρθρο 103 παρ. 2 του Συντάγματος

3613. Μέσω συνάψεως συμβάσεων έργου

3624. Μέσω της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (π.δ. 57/2007)

372Ε. Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) και η Περιφερειακή Ανάπτυξη

3721. Η Κοινοτική Οδηγία υπ’ αριθμ. 1083/2006 και το Ε.Σ.Π.Α. Ι (2007-2013)

3912. Η σύσταση των 5 Χωρικών Ενοτήτων

3973. Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.)

398ΣΤ. Το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο και η Διαχειριστική Περίοδος (2014-2020) και η θέση των αποκεντρωμένων δομών διοίκησης

Κεφάλαιο 6ο

Η κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέντρωσης στην αλλοδαπή

415Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

422Β. Η αποκέντρωση στην Ευρώπη

4221. Βέλγιο

4262. Γαλλία

4433. Ισπανία

4504. Ιταλία

4645. Κύπρος

4656. Ολλανδία (Κάτω Χώρες)

4697. Πορτογαλία

4728. Σουηδία

4769. Φινλανδία

480Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Κεφάλαιο 7ο

Το οργανωτικό πλαίσιο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ως ενιαίας αποκεντρωμένης μονάδας κρατικής διοίκησης

481Α. Εισαγωγικά

487Β. Το οργανόγραμμα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων

4881. Το Γραφείο του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

4892. Η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας

4902.1. Η Διεύθυνση Διοίκησης

4952.2. Η Διεύθυνση Οικονομικού

4982.3. Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων

5002.4. Η Διεύθυνση Πληροφορικής και Επικοινωνιών

5022.5. Η Διεύθυνση Αστικής Κατάστασης και Κοινωνικών Υποθέσεων

5062.6. Η Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης

5083. Η Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής

5093.1. Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού

5103.2. Η Διεύθυνση Υδάτων

5123.3. Η Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου

5134. Η Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων

5144.1. Η Διεύθυνση Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών

5164.2. Η Διεύθυνση Δασών και επιπλέον για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Αττικής και Μακεδονίας-Θράκης η Διεύθυνση Αναδασώσεων

5214.3. Η Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων

5225. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας

5236. Το Αυτοτελές Τμήμα Παλλαϊκής Άμυνας (Π.ΑΜ.) – Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης (Π.Σ.Ε.Α.)

5237. Το Τμήμα Εκπαίδευσης

5248. Το Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου

5249. Οι Ειδικοί Συνεργάτες του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

52510. Ο Νομικός Σύμβουλος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

527Η αποκέντρωση στην υπηρεσία των πολιτών

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

533Ι. Ελληνική

556ΙΙ. Μεταφρασμένη στην ελληνική γλώσσα από την αλλοδαπή

556ΙΙΙ. Αλλοδαπή

561ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ