Η ανάπτυξη της μνήμης

Έχετε ποτέ σκεφτεί τι θα συμβεί αν, για κάποιους λόγους, η μνήμη σας καταρρεύσει; Αν είναι πλέον αδύνατον να θυμηθείτε οτιδήποτε από τον κόσμο ή τη ζωή σας, και επίσης αδύνατον να μάθετε οτιδήποτε νέο; Τότε θα μεταβληθείτε σε "φυτά", ανήμποροι να θυμηθείτε τον αριθμό του τηλεφώνου σας, το δρόμο για το σπίτι σας, τα πρόσωπα των γειτόνων, ανίκανοι να χρησιμοποιήσετε τη γλώσσα για να εκφράσετε επικοινωνιακές ανάγκες, να υπολογίσετε τον λογαριασμό στο σούπερ μάρκετ, να οδηγήσετε αυτοκίνητο, να καταλάβετε τι λέει ένα βιβλίο. Μ' άλλα λόγια, διανοητικά θα είστε νεκροί.

Ευτυχώς, αυτό είναι μόνο ένα σενάριο φαντασίας, γιατί ποτέ στην πραγματικότητα δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η δομή και η λειτουργία του μνημονικού συστήματος αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα ερευνητικά πεδία στον χώρο της γνωστικής ψυχολογίας. Μια ιδιαίτερα ελκυστική περιοχή για τους αναπτυξιακούς ψυχολόγους, ιδιαίτερα τα τελευταία 30 χρόνια, είναι η μελέτη της μνήμης στην παιδική ηλικία. Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει την ανάπτυξη της μνήμης κατά το διάστημα που προσδιορίζεται από τη γέννηση του παιδιού έως το τέλος περίπου της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το κέντρο βάρους είναι η γνωστική προσέγγιση, η οποία αποτελεί την ερευνητική κατεύθυνση της συγγραφέως.

Παρουσιάζονται τα αντιπροσωπευτικότερα μοντέλα δομής της μνήμης, τα βασικά χαρακτηριστικά και οι λειτουργίες του μνημονικού συστήματος. Αναλύεται η σχέση μεταξύ της εργαζόμενης μνήμης και της ανάπτυξης του προφορικού και του γραπτού λόγου. Συνοψίζεται η ανάπτυξη της μνήμης κατά τη βρεφική και τη νηπιακή ηλικία. Η ανάπτυξη της δηλωτικής και της διαδικαστικής μνήμης αποτελεί ένα άλλο πεδίο διαπραγμάτευσης. Εξετάζονται η ανάπτυξη των μνημονικών στρατηγικών καθώς και οι τρόποι διδασκαλίας τους. Τέλος, συζητιούνται τα δεδομένα από την έρευνα στην ανάπτυξη της μεταμνήμης.

Το βιβλίο απευθύνεται τόσο σε συναδέλφους ερευνητές και σε ψυχολόγους όσο και σε φοιτητές που διδάσκονται σχετικά γνωστικά αντικείμενα και επιθυμούν να κατανοήσουν βαθύτερα τα φαινόμενα της μνήμης. Απευθύνεται επίσης σε εκπαιδευτικούς, οι οποίοι επιθυμούν να εμπλουτίσουν την ψυχολογική τους γνώση για τα μνημονικά φαινόμενα με σκοπό να διδάξουν αποτελεσματικότερα.