Ο εικοστός αιώνας

Ο 20ός αιώνας έχει δικαστεί και καταδικαστεί: αιώνας του ολοκληρωτικού τρόμου, των ουτοπικών και εγκληματικών ιδεολογιών, αιώνας γεμάτος κενές αυταπάτες, γενοκτονίες, ψευτο-πρωτοπορίες, με την αφαίρεση να υποκαθιστά παντού τον δημοκρατικό ρεαλισμό.
Δεν επιθυμώ να πάρω το μέρος ενός κατηγορουμένου που μπορεί ο ίδιος να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Ούτε προτίθεμαι να διακηρύξω, όπως κάνει ο Φραντς, ο ήρωας του έργου του Σαρτρ "Οι έγκλειστοι της Αλτόνα": «Σήκωσα τον αιώνα στους ώμους μου και είπα: Θα αναλάβω την ευθύνη! Θέλω μονάχα να εξετάσω με ποιον τρόπο αυτός ο καταραμένος αιώνας μίλησε για τον εαυτό του, μέσα από το δικό του γίγνεσθαι. Θέλω να ανοίξω τον φάκελο του 20ού αιώνα, έτσι όπως στοιχειοθετείται μέσα στον αιώνα και όχι όπως τον κρίνουμε εμείς οι χορτασμένοι ειδήμονες.
Για τον σκοπό μου, αξιοποιώ ποιήματα, φιλοσοφικά αποσπάσματα, πολιτικούς στοχασμούς, θεατρικά έργα... Ένα πλούσιο υλικό, που κάποιοι το θεωρούν παρωχημένο, με το οποίο ο αιώνας δηλώνει πώς σκέφτεται τη ζωή του, το δράμα του, τις δημιουργίες του, το πάθος του.
Και διαπιστώνω τότε πως, αντίθετα προς τις εκπεφρασμένες επικρίσεις, το πάθος του 20ού αιώνα δεν υπήρξε διόλου πάθος του φαντασιακού ή των ιδεολογιών. Ούτε καν μεσσιανικό πάθος. Το τρομερό πάθος του 20ού αιώνα, ενάντια στην προφητική αύρα του 19ου, ήταν το πάθος του τραγματικού. Το ζητούμενο ήταν να ενεργοποιηθεί το Αληθινό, εδώ και τώρα.