Νεοελληνικός Διαφωτισμός και Χριστόδουλος Παμπλέκης

Ο Χριστόδουλος Παμπλέκης ήταν ένας ακούραστος μελετητής και πιστός υπηρέτης της Εκκλησίας. Μέχρι το τέλος σχεδόν του βίου του δεν έδωσε αιτία και αφορμή να γίνει αναφορά στο όνομά του. Κατηγορήθηκε ανώνυμα και συκοφαντήθηκε αρκετές φορές, όμως μέχρι το καλοκαίρι του 1793 δεν απάντησε στις συκοφαντίες, δημόσια τουλάχιστον, οι οποίες φαίνεται πως δεν είχαν και κανένα αποτέλεσμα. Έτσι κρίθηκε αναγκαίο από τους εχθρούς του, που μερικοί ήταν και παλαιοί συμμαθητές του στην Αθωνιάδα Ακαδημία του Αγίου Όρους, να εκδώσουν έναν λίβελο εναντίον του. Αυτός ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και οδήγησε τον Παμπλέκη σε μια σκληρή και αντιχριστιανική απάντηση, που όμοιά της δεν βρίσκουμε σε κανένα αντικληρικό κείμενο της εποχής.
Το συγγραφικό του έργο συνδέεται με τη νεοελληνική φιλοσοφία και με θέματα πολιτικής και κοινωνικής υφής, γι’ αυτό και αξίζει να μελετηθεί στο πλαίσιο των ιδεών και των στόχων του νεοελληνικού πνευματικού κινήματος. Ιδιαίτερα στο τελευταίο του έργο, το Απάντησις, απηχούν ριζοσπαστικές θρησκευτικές απόψεις, ανάλογες με αυτές του ριζοσπαστικού ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.