Στοιχεία δημοσιονομικού δικαίου

Οι λόγοι που επέβαλαν την παρούσα, τέταρτη, έκδοση της μελέτης, ανάγονται στην ανάγκη της περιγραφής και ανάλυσης των γεγονότων και των νομικών κανόνων που αποτέλεσαν σταθμό στη σύγχρονη δημοσιονομική ιστορία της Ελλάδας μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Πράγματι, όπως είναι γνωστό, η χώρα μας, ενόσω τελούσε ακόμη υπό το καθεστώς δημοσιονομικής επιτήρησης που προβλέπει το δίκαιο της ΕΕ, εξαιτίας της περαιτέρω επιδείνωσης της πιστοληπτικής της ικανότητας, εδέχθη την ανελέητη επίθεση από τους κερδοσκόπους, στην προσπάθειά της να αντλήσει τα αναγκαία έσοδα μέσω δανείων από τις διεθνείς χρηματαγορές. Με στόχο να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μιας άτακτης χρεωκοπίας της χώρας, που κατά τις απόψεις των ειδικών θα επηρέαζε καθοριστικά την σταθερότητα του κοινού νομίσματος, αποφασίσθηκαν μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης που προήλθε από τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009, από το ένα μέρος και από τους εκπροσώπους των κρατών της Ευρωζώνης με τη συμμετοχή της ΕΚΤ και του ΔΝΤ (γνωστή ως "Τρόϊκα" ) από το άλλο, δύο μηχανισμοί δημοσιονομικής στήριξης της Ελλάδας, ο πρώτος τον Μάρτιο του 2010 και ο δεύτερος τον Φεβρουάριο του 2012. Οι όροι των εν λόγω μηχανισμών περιελήφθηκαν στα αντίστοιχα γνωστά Μνημόνια Ι και ΙΙ και επέβαλαν στην Ελλάδα αυστηρά μέτρα λιτότητας, ώστε αυτή να είναι σε θέση να δανείζεται το 2020 απευθείας από τις αγορές.
Χαρακτηριστικό της δυσπιστίας που είχε δημιουργηθεί έναντι της Ελλάδας όσον αφορά την ικανοποίηση των δανειακών της υποχρεώσεων, είναι το γεγονός ότι οι μηχανισμοί στήριξης προέβλεψαν τη σταδιακή, ανά τρίμηνο, εκταμίευση των διατεθέντων κατ' αρχήν ποσών των δανείων και μόνο μετά από έλεγχο που θα διενεργούν οι εκπρόσωποι της Τρόικας, όσον αφορά την πρόοδο των υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στα Μνημόνια.
Για την υλοποίηση των στόχων της δημοσιονομικής εξυγίανσης της Ελλάδας χρειάσθηκε, εκτός από τους εφαρμοστικούς αυτών νόμους , να γίνουν σημαντικές παρεμβάσεις στις διατάξεις των δημοσιονομικών νόμων της χώρας. Μεταξύ των παρεμβάσεων αυτών δεσπόζουσα θέση κατέχει ο Νόμος 3871/2010 "δημοσιονομική διαχείριση και ευθύνη", με τον οποίο συμπληρώθηκαν και εκσυγχρονίσθηκαν οι ρυθμίσεις του Νόμου 2362/1995 περί Δημοσίου Λογιστικού.
Τέλος, στην παρούσα έκδοση κρίθηκε αναγκαίο να περιληφθούν οι σημαντικές αλλαγές που έχουν επέλθει κατά την περίοδο αυτή σε δημοσιονομικές διατάξεις του δικαίου της ΕΕ, όπως έχουν αποτυπωθεί στον Δημοσιονομικό Κανονισμό 1605/2002 και στην Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.