Όψεις της βουλγαρικής πολιτικής στη γιουγκοσλαβική Μακεδονία κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου (1941-1944)

Η εξωτερική πολιτική, που ανέπτυξε η βουλγαρική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, συνιστά συνέχεια και αποτέλεσμα της εθνικής στρατηγικής που είχε χαράξει η χώρα, έπειτα από την υπογραφή της «ταπεινωτικής» Συνθήκης του Νεϊγύ. Η Βουλγαρία ήταν αναμφίβολα το ρεβιζιονιστικό κράτος των Βαλκανίων και καθόλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου οι εκάστοτε κυβερνώντες είχαν επιφορτιστεί με το έργο ικανοποίησης των εθνικών διεκδικήσεων έναντι των όμορων χωρών. Οι εδαφικές αξιώσεις της Βουλγαρίας αποδείχτηκαν καταλυτικές και στην απόφαση ένταξης της χώρας στο στρατόπεδο του άξονα με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Μπελβεντέρε. Έτσι, με την ολοκλήρωση της προέλασης του Χίτλερ στα Βαλκάνια, η Γερμανία προχώρησε στην «προσωρινή παραχώρηση της διοίκησης» του μεγαλύτερου τμήματος της γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων σερβικών «δυτικών επαρχιών», της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία, αφήνοντας το ζήτημα της οριστικοποίησης του εδαφικού status quo αυτών των περιοχών για μετά το πέρας του πολέμου (Συμφωνία Κλόντιους-Ποπώφ). Παρά τον προσωρινό χαρακτήρα της συμφωνίας, η Βουλγαρία εξέλαβε αυτές τις εξελίξεις ως ένα προστάδιο της πλήρωσης του εθνικού οράματος της «Μεγάλης Βουλγαρίας» και προχώρησε άμεσα στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου και δαπανηρού σχεδίου διοικητικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ενσωμάτωσης αυτών των περιοχών στο βουλγαρικό κράτος ως συστατικά, ενιαία και αδιαίρετα τμήματά του. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται η προσπάθεια παγίωσης της «Τσελοκούπνας Μπαλκάριγιας» («Ενιαία και Αδιαίρετη Βουλγαρία») μέσω της αξιοποίησης βουλγαρικών κρατικών αρχείων.