Τάσος Μαντζαβίνος

[...] Ομολογώ ότι γνωρίζοντας τα βιώματα του Τ.Μ., τους εφιάλτες, τις αγωνίες και τα όνειρά του, τόρεσα να κατανοήσω αρκετά από τα θέματα του, καθώς και την εμμονή του σε διάφορα αντικείμενα-σύμβολα. Η κατανόηση αυτή με ευχαρίστησε και συνάμα με γοήτευσε ιδιαίτερα. Κι έτσι, μια μέρα που κουβεντιάζαμε για το έργο του τού είπα τη γνώμη μου, ότι δηλαδή θεωρώ ας είναι κρίμα όσοι αγαπούν και θαυμάζουν τη δουλειά του να μην έχουν μια πηγή για να ατρέξουν και να γνωρίσουν κάτι από τη ζωή του ζωγράφου.

Η δημιουργία αυτού του βιβλίου ξεκίνησε σαν ένα "παιχνίδι". Συμφωνήσαμε με τον Τ.Μ. να βρισκόμαστε και να μιλάμε χαλαρά και αποσπασματικά για τη ζωή και το έργο του. Το πλάνο ήταν
γίνει στο τέλος μια "συρραφή" κι ένα συμμάζεμα όλων αυτών των ακατάστατων αφηγηματικών "ψηφίδων" και σκέψεων σ' ένα συνεκτικό και οργανωμένο σύνολο. Καθώς προχωρούσαμε, άρχισα
ζητώ από τον Τ.Μ. να καταγράφει κάποιες αναμνήσεις από τη ζωή του, όπως και σκέψεις για το έργο του, τη ζωγραφική και την τέχνη γενικότερα. Ύστερα βρισκόμαστε, συζητούσαμε αυτά που είχε γράψει, τα ρετουσάραμε λίγο παρέα και τους δίναμε την τελική τους μορφή. Το κείμενο όμως διατηρούσε ατόφιο τον αυθορμητισμό, τη δροσιά και την ιδιοτυπία της έκφρασης του Τ.Μ.

Σημαντική στη δημιουργία του βιβλίου ήταν και η συμβολή της συζύγου του, Χριστίνας. Η
Χριστίνα ανέλαβε να γράψει δύο κείμενα για τη ζωή της με τον Τάσο. Τα κείμενα αυτά παρατίθενται ατόφια και θεωρώ ότι με το ιδιαίτερο ύφος τους στολίζουν και πλουτίζουν το βιβλίο. Εκτός
αυτού, όμως, η Χριστίνα έθεσε στη διάθεση μας το πολύ καλό αρχείο που έχει κρατήσει από τις δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά για το έργο του Τάσου. Μέρος του υλικού αυτού αξιοποιήθηκε για τη διαμόρφωση του κεφαλαίου που αναφέρεται στις κριτικές που αποκόμισαν ο ζωγράφος και το έργο του στα περασμένα χρόνια.

Το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί μια "αγιογραφία" του Τ.Μ. Κάτι τέτοιο δεν ήταν στις προθέσεις ούτε του ζωγράφου ούτε και του γράφοντος. Όπως θα διαπιστώσει κάθε καλόπιστος αναγνώστης, ο Τ.Μ. διαθέτει την τόλμη να αναφέρεται στον εαυτό του και στα πεπραγμένα του με περισσό αυτοσαρκασμό, χιούμορ, ειλικρίνεια και χωρίς την παραμικρή προσπάθεια "εξωραϊσμού" της πραγματικότητας. Συνάμα ο Τ.Μ. έχει το θάρρος της γνώμης του, την οποία εκφράζει ανοιχτά και "αντρίκεια". Κι αυτό το κάνει ακόμα κι όταν γνωρίζει ότι η γνώμη του είναι "αιρετική", κι ότι υπάρχουν πολλοί που δεν συμφωνούν μαζί της. Η στάση αυτή τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο. Αναλαμβάνει το βάρος της υπεράσπισης της άποψής του. Και το κάνει με πάθος, αλλά πάντοτε προβάλλοντας επιχειρήματα και καλώντας τον άλλο να του αποδείξει (αν μπορεί) ότι αυτό που εκείνος πρεσβεύει είναι λάθος.

Με τα σχόλια του, τις σκέψεις και τις απόψεις του Τ.Μ., λοιπόν, μπορεί κάλλιστα κανείς να μη συμφωνεί. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, όμως, γίνεται αναφορά στη δική του αλήθεια και στον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος βλέπει τα πράγματα, με τη δική του κριτική ματιά. Έτσι θα πρέπει να ιδωθούν όσα αποκαλύπτει ο Τ.Μ. Πάντως, οφείλω να εξομολογηθώ ότι, παρόλο που προσωπικά διαφώνησα αρχικά με κάποιες από τις απόψεις του, ήλθα σε δεύτερο χρόνο να αναθεωρήσω και να συμφωνήσω τελικά μαζί του. [...]

(από την εισαγωγή του συγγραφέα)